Algemene beschrijving Hollandstellung

Knokke Heist - Westkapelle - Lapscheure - Moerkerke - Middelburg - Maldegem - Sint Laureins- Adegem - Eeklo - Lembeke - Oosteeklo - Ertvelde - Kluizen - Gent - Assenede - Sint Kruis Winkel - Mendonk - Zaffelare - Eksaarde - Moerbeke Waas - Sinaai - Kemzeke - Stekene - Sint Gillis Waas - Vrasene

Structuren WO II in directe omgeving Hollandstellung (Zweitestellung): Knokke Heist - Maldegem - Sint Laureins- Philippine (NL) - Sas Van Gent (NL) - Sluiskil (NL)

Wat voorafging aan de loop van de Hoofdstelling van de Hollandstelling was te zoeken op grondgebied Eksaarde. Op dit gedeelte van de bunkerlijn is er enkel nog sprake van een hoofdstelling met zeer beperkt iets achteruit soms nog eens een commandobunker.

De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Sinaai

Men schrijft algemeen dat de regio vanaf Mendonk vanaf de Sassevaart tot Vrasene tegen de Duitse bunkerlijn van Steendorp Vrasene (Westabschnitt) minder uitgebouwd was. Zelf blijf ik er wat van overtuigd dat dit een vals beeld is. De zone tussen kanaal Gent-Terneuzen te Mendonk en Vrasene was effectief minder uitgebouwd maar dit is zeker nooit effectief zo de bedoeling geweest. Omdat in deze zone de noordkant nogal beveiligd was door menig overstromingsgebied en maar een beperkt aantal doorgangen die dan ook nog eens ondermijnd waren, was de kans ook klein dat er ooit een geallieerde inval over dit gebied zou komen. Allicht heeft men daarom de uitbouw van de linie op deze zone tot het laatst uitgesteld. Het feit dat dus de linie op dit gebied nooit zwaar is uitgewerkt geweest heeft dus meer te maken met een voor de Duitse Bezetter te vroeg geëindigde oorlog. Ook in deze zone zijn alle bunkers gebouwd door de Duitse Landmacht in de typische betonstenen. Ook valt het op dat er nog zeer weinig variatie in types van bunkers optreedt. In het algemeen vindt men er alleen nog manschappenbunkers of observatie-manschappenbunkers terug met meestal op het dak een verschansing.

Op grondgebied Sinaai (Waas) sluiten de bunkers perfect aan met de laatste bunkers teruggevonden op grondgebied Eksaarde. Hier moet de linie eigenlijk noordelijk van Eksaarde dorp gelopen hebben. Op deze zone is de linie zeker ook voor deze zone onvolledig op dit moment.De bunkers op Sinaai sluiten rechtstreeks aan bij deze op Eksaarde en zijn een vervollediging van deze van de lijn gevormd vanuit Mendonk. De noordgrens wordt hier gevormd door de Dijkgracht. Deze Dijkgracht is eigenlijk het verdere vervolg van de vroeger gevolgde Zuidlede. De uiterste verdedigingsgrens gaat daarna over op de Stekense Vaart ten zuiden van Klein Sinaai. Vanaf daar zal de lijn ook meer noordoostelijk afbuigen in de richting van Stekene. Vanaf Mendonk vindt men de linie ook terug als een enkele in lijn opgestelde bunkerlijn. Enkel vindt men hier en daar een zwaarder uitgewerkt model van bunker terug, iets zuidelijker dan de rest dat als commandopost voor een ganse regio diende door te gaan. Ook op Sinaai is zo een bunker terug te vinden op de Hooimanstraat. Alle bunkers die men in deze zone terugvindt zijn opgetrokken in betonstenen, een soort Prefab betonblokken.

Bij de inventarisatie uitgevoerd in 1921 telde men op grondgebied Sinaai 4 bunkers. In 1935 telde men er nog altijd evenveel. Meer gedetailleerd sprak van men in 1935 over 1 commandobunker en 3 manschappenbunkers. Persoonlijk hou ik niet van dat overdreven hokjesdenken want dat geeft alleen maar problemen omdat je bij bepaalde tussengevallen van bunkers nooit goed weet bij wat je ze zou moeten gaan indelen. Een probleem die er dus in het verleden ook al moet geweest zijn. Bij de inventarisatie op dit grondgebied kwam ik in 2015 tot het terugvinden van 1 commandobunker en 2 manschappenbunkers. De locatie van 1 verdwenen manschappenbunker is zo goed als gekend. Ook van grondgebied Sinaai ontbreek ik verdere details over mogelijks nooit gebouwde bunkers, wat wel gekend is vanaf Stekene tot Vrasene.

Omdat de eigen telling uit het boek "De Hollandstellung" van Hans Sakkers zeker niet de volledige lijn onderzocht, is de telling die daar in terug te vinden is, ook zeer irrelevant om als referentie te gebruiken, wat dan ook niet is gebeurd. Wel zijn de vermelde locaties uit het boek mee opgenomen in de zoektocht die in dit geval wel in eerste instantie de volledige linie besloeg tussen Maldegem en Vrasene (grondgebied Oost-Vlaanderen).

Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be. Weet dat aanvullende details over bunkers aangeduid met cirkeltjes omdat de 100% exacte locatie mij ontbreekt, zeker ook altijd welkom zijn.

Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd worden.

Alle onderstaande luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.

De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:

  • Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
  • Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
  • Gekende gesloopte structuren - Rood
  • Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.

Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.

Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.

De loop van de Hollandstellung in grote lijnen op een kaartje van Sinaai

Sinaai Waas

1. Si L 01 Locatie verdwenen Manschappenbunker - Juist achter brug met Moervaart langs Keizerstraat (gesloopt)
2. Si L 02 Manschappenbunker - Hoek Weimanstraat - Zwaanaardestraat achter hoeve
3. Si L 04 Manschappenbunker - Achteraan bosje woning Neerstraat 44 - langs Bokwegel
4. Si L 03 Commandobunker - Hooimanstraat 44 (volledig ingebouwd in voorbouw woning)

Sinaai is op basis van de bestaande inventaris uit 1935 nog volledig geprospecteerd. Er zijn nog altijd 3 van de 4 bunkers terug te vinden en van de enige gekende gesloopte bunker is de locatie ongeveer gekend juist achter de brug met de Moervaart. De aangeduide locaties zijn zeker ook vrij juist aangeduid.

Als uzelf nog aanvullingen of correcties weet ten opzichte van bovenstaande reeks bunkers op grondgebied Sinaai, gelieve dit dan door te geven, zodat toch eindelijk eens een volledige inventarisatie van wat nog van deze linie bestaat, zou gekomen worden. Gelieve in dat geval te mailen op info@bunkergordel.be. Alvast bedankt voor uw medewerking.

Het verdere verloop van de hoofdstelling is te zoeken op grondgebied Kemzeke. Wel is de lijn hier dus vrij mager gezaaid terug te vinden en steekt er tussen de laatste gekende bunker op Sinaai en de eerste gekende op Kemzeke een gat van enkele kilometers.

Gebruikte externe bronnen:

  • Gebruikte externe bronnen: Boek: "De Hollandstellung - Hans Sakkers, Johan den Hollander en Ruud Murk".
  • De inventaris van de Dienst Erfgoed van de Hollandstellung.
  • Sinaïek - Tijdschrift Heemkring "Den Dissel" - De Sinaaise bunkers uit WO I - Tallir G (2014)