• Semmerzake, Unieke Sectie, kadastraal perceel 1131e (deels) en heel miniem 1131b

• De originele onteigening vond plaats op grondgebied Semmerzake, de unieke Sectie, perceel 1131e (deels) en omvatte een terrein landbouwgrond van 1 are 45 ca. Het originele perceel maakte deel uit van een groter perceel van 34 are 60 ca en was gelegen aan de noordoostelijke uithoek van dit zeer lange, smalle perceel.
• Er is in de aktes trouwens ook nog sprake over 4 ca van het perceel 1131b die mee onteigend zouden worden en van dezelfde eigenaar was. Deze 4 ca zouden dan nog eens bijkomend gereduceerd worden in een vervolgfase tot 1 ca.
• Het originele perceel was eigendom van Mr Jooris Achillis, handelaar wonende te Gent en de akte voor deze onteigening werd opgemaakt op 4 maart 1935 voor de prijs van 875 BEF. De akte bevatte ook een intresclausule waardoor de eigenaar hiervoor jaarlijks nog eens 5% intrest ontving op dit bedrag, wat in dit geval neerkwam op 43,75 BEF
• Om het terrein ten allen tijde te kunnen bereiken was er enerzijds een permanente erfdienstbaarheid over een strook van 2 meter breed om ten allen tijde de bunker te kunnen bereiken na de bouw ervan. Hij was namelijk midden in de velden gelegen.
• Om de bouw van de bunker mogelijk te maken, werd voor 8 maanden tijd een tijdelijke erfdienstbaarheid voorzien die het terrein bereikbaar maakte via een strook van 5 meter breed.
• In het algemeen lopen tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden samen en is het ene gewoon een tijdelijke uitbreiding met 3 meter breedte van het andere. Voor deze bunker lopen echter tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden niet over de ganse lijn samen. Ze lopen grotendeels samen maar bij de aansluiting naar de Gentweg lopen beiden gescheiden.
• Voor de tijdelijke erfdienstbaarheden wordt namelijk in dat geval een meer recht toe recht aan route genomen om uit te komen op de Gentweg. Voor de permanente erfdienstbaarheden gebruikt men een reeds bestaande onverharde private wegel haaks op de vorige.
• De beide erfdienstbaarheden vertrekken vanaf de bunker via een private wegel met erfdienstbaarheden naar de verschillende daarrond liggende landbouwpercelen. Dergelijke weg was in het algemeen half om half eigendom van elk van de aanlandenden percelen. Deze permanente erfdienstbaarheid liep vanaf het perceeltje onteigend voor de bunker noord - noordwestelijk over een lengte van ongeveer 241 meter tot waar deze erfdienstbaarheid opsplitst in een gescheiden permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid. Het originele eerste stuk vanaf het bunkerterrein bestaat heden sowieso niet meer. Het vervolgstuk wel. Waar deze wegel dan heden afdraait in westelijke richting in de richting van de nog altijd onverharde Gentweg, liep de originele tijdelijke erfdienstbaarheid (voor de bouw van de bunker) nog eens rechtdoor over een afstand van 96 meter om de Gentweg te bereiken met gerei tijdens de bouw van de bunker. De permanente erfdienstbaarheid draaide daar 90° naar links (westelijke richting) om zo 94 meter verder de Gentweg te bereiken. Dit niet nemen van die haakse bocht zal natuurlijk gemakkelijker geweest zijn dan met karren halverwege steeds een draai van 90° te moeten liggen maken op een overharde wegel. De wegel gebruikt als permanente erfdienstbaarheid vanaf de Gentweg bestaat nog en begint vanaf de Gentweg als een private wegel achter een metalen hek juist achter een weiland op uw linker zijde van de Gentweg komende van centrum Vurste en afgespannen met oude vangrails van de autosnelweg.
• Om de verdeling vlot te maken, voorzag men de permanente erfdienstbaarheid van 2 meter breed centraal op het pad en de uitbreidingen naar de randen toe. Hierdoor kregen de eigenaars telkens een gedeelte permanente erfdienstbaarheid voorgesteld van 1 meter breed en nog eens bijkomend een tijdelijke erfdienstbaarheid van extra 1.5 meter breedte.
• Wel vervelend is dat de onteigeningsschetsen getekend zijn met als onderzijde de oostkant en men in de aktes er blijkbaar niet heeft op gelet dat die schets gedraaid lag. Daardoor spreekt men in de aktes zelf dan voortdurend over de zuidkant terwijl dit dan de oostkant dient te zijn...
• Hieronder een overzicht van de verschillende aktes die allen deel uitmaken van de erfdienstbaarheden voor deze bunker:
  • Westelijke zijde wegel vanaf de bunker tot splitsing
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid over een totale lengte van 59.90 meter en nog eens 63 meter langs de oostzijde van de op elkaar aansluitende percelen 1145 en 1146. Deze deelakte werd opgemaakt op 26 maart 1935 aan Mej Rachel Deronne (zonder beroep) en Mr Jordan Deronne, burgemeester van Semmerzake, voor de prijs van 250 BEF. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij hij op dit bedrag jaarlijks een intrest ontving van 5%, wat in dit geval neerkwam op 12,5 BEF per jaar.
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid over een totale lengte van 167,20 meter aan de oostzijde en de noordzijde van het perceel 1150. Deze deelakte werd opgemaakt op 26 maart 1935 aan Dr Joseph Bogaert, landbouwer te Vurste, voor de prijs van 225 BEF. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij hij op dit bedrag jaarlijks een intrest ontving van 5%, wat in dit geval neerkwam op 4.50 BEF per jaar. Er zit alvast een fout op deze akte want de tijdelijke erfdienstbaarheid aan de noordzijde van perceel 1150 is nooit van toepassing geweest. Deze boog namelijk niet haaks af richting Gentweg.
  • Oostelijke zijde wegel vanaf de bunker tot splitsing
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid over een totale lengte van 25,50 meter langs de westzijde van het perceel 1116. Deze deelakte werd opgemaakt op 26 maart 1935 aan Mr Georges Boone, landbouwer te Vurste, voor de prijs van 100 BEF. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij hij op dit bedrag jaarlijks een intrest ontving van 5%, wat in dit geval neerkwam op 5 BEF per jaar.
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid over een totale lengte van 34.40 meter langs de westzijde van het perceel 1115. Deze deelakte werd opgemaakt op 24 september 1936 aan de kerkfabriek van Vurste, voor de prijs van 100 BEF. Enkel deze deelakte bevatte geen clausule voor een jaarlijkse intrest, allicht gekoppeld aan het zeer late tekenen van de akte.
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid over een totale lengte van 98.25 meter en nog eens 72.95 meter langs de westzijde van de op elkaar aansluitende percelen 1114 en 1151. Deze deelakte werd opgemaakt op 26 maart 1935 aan Mej Maria Demuynck (gepensioneerd) en woonachtig te Leuven, voor de prijs van 350 BEF. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij hij op dit bedrag jaarlijks een intrest ontving van 5%, wat in dit geval neerkwam op 17.50 BEF per jaar.
  • Gescheiden erfdienstbaarheden vanaf de splitsing tot telkens de Gentweg
  • Een permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid op 2 verschillende tracés op hetzelfde terrein, perceel 1152. De permanente erfdienstbaarheid omvatte een totale lengte van 94 meter richting Gentweg (haaks dus op vorige erfdienstbaarheden). Daarnaast omvatte deze akte ook een groot gedeelte van de aansluitende tijdelijke erfdienstbaarheid richting Gentweg (in verlengde rest) over 96 meter en 5 meter breed. Deze laatste erfdienstbaarheid verloopt hierbij ook over perceel 1153 (van dezelfde eigenaar) maar niet individueel vermeld op deze akte. Deze deelakte werd opgemaakt op 10 mei 1935 aan Mr Julianus De Vogelaere, landbouwer te Vurste. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij hij op dit bedrag jaarlijks een intrest ontving van 5%, wat in dit geval neerkwam op 15 BEF per jaar.
  • Een permanente erfdienstbaarheid over een totale lengte van 35,30 meter langs de zuidzijde van het perceel 1152. Dit betreft echter niet de zuidzijde van perceel 1152 maar de noordzijde van perceel 1149. Deze deelakte werd opgemaakt op 14 mei 1935 aan de landbouwersfamilie Hoefman, deels wonende te Vurste en de Meulebeke, meer specifiek Mr Maurice Hoefman, Mr Remi Hoefman, Mr Jozef Hoefman en Mevr Marie Courteyns. De akte werd opgemaakt voor de prijs van 100 BEF. De akte bevatte ook een jaarlijkse intrestclausule waarbij ze op dit bedrag jaarlijks een intrest ontvingen van 5%, wat in dit geval neerkwam op 5 BEF per jaar.
• Het zeer late tekenen van de akte van de kerkfabriek moet er dus zeker hebben toe bijgedragen dat de bouw van de bunker nooit vroeger zal kunnen begonnen zijn dan deze datum die reeds dateert van 1936.
• Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.

• Op een actuele schets van het kadaster vindt men het originele perceel 1131e heden nog altijd volledig identiek terug.
• Alle eerder vermelde percelen binnen de aktes zijn nog aanwezig met als enige verschil dat ze toegevoegd zijn aan sectie A in plaats van de originele unieke sectie.
• De wegels gebruikt voor erfdienstbaarheden zijn ook nergens terug te vinden, wat vrij logisch is omdat het nooit officiële openbare wegen waren maar allen private wegen met erfdienstbaarheden op om ze te gebruiken.
• In elk geval stond de bunker met bijhorende grond ook volgens de lijst van in 1961 nog steeds te koop. Gezien het perceeltje ooit onteigend nu nog altijd volledig identiek en ongewijzigd bestaat en nergens werd toegevoegd, laat dit vermoeden dat deze bunker met bijhorende grond tot op de dag van vandaag nog altijd officieel staatsdomein zal zijn.

• De bunker is gelegen op uw linker kant van de Gentweg tussen het verharde gedeelte van deze weg (vanaf de kerk van Vurste) en de Hullestraat. Hij ligt dus een kleine 200 meter ver op een weiland op een vrij sterk verwilderd terreintje.
• Gezien hij heden allicht nog altijd niet overkocht is, is er zelfs geen echte weg meer naar het terreintje toe. Het meest eenvoudige is dan ook op de rand van de velden (hier op de foto overgang kouter naar weiland) loodrecht richting bunker te stappen.
• Probeer hierbij alvast geen gewassen te beschadigen aub.

• Het was een voorliniebunker tussen het steunpunt Semmerzake en Muntekouter tussen AV2 (490 m) en A17 (435 m).
• Qua vuurrichting is de bunker in hoek opgesteld met de bunker AV2 langs de Lindeboomstraat.
• De bunker AV2 neemt met zowel mitrailleur als C47 antitankgeschut de velden westelijk van de Gentweg en allicht ook nog de Gentweg zelf onder vuur komende uit richting van Baaigem of Gavere.
• De bunker A16 neemt dan met gekruist vuur de velden in westelijke richting (overzijde Gentweg) onder vuur.

• Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
• Tussen de twee kamers achteraan is een koepel.
• Elke kamer was voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.

• De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje

• Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
• Rondom de betonnen structuur werd een houtskelet opgetrokken.
• Dit was bevestigd en gefundeerd op een aparte bakstenen fundering rondom de bunker.
• Op dit houten skelet werden in carboline gedrenkte populierenplanken van 2.4 cm dik bevestigd.
• Ook op deze plannen werd achteraf nog een correctie gemaakt. Zo werd de achterzijde ook op een zodanige wijze gecorrigeerd dat de koepel niet zo diep achter de mitrailleurkamer zat. Hierdoor werd de hoeveelheid nodig beton enigsinds beperkt.
• De toegang tot het toegangssas zat verstopt achter een houten deur van 1.00m x 2.00m (BxH).
• De schietgaten zaten telkens verborgen achter 2 links en rechts openende luiken van elk 0.50m x 1.40m (BxH). Deze luiken hadden achteraan een houten plaat waarop in carboline gedrenkte populierenplanken waren aangebracht. Het was in elk geval de bedoeling de schietgaten niet te accentueren.
• Het bunkertje was voorzien van een vrij plat schilddak omwille van de aanwezige koepel. Dit werd opgetrokken in hout en had als dakbedekking blauwe Boomse dakpannen.
• Ook hier werd dus in praktijk afwijkend gewerkt van het originele plan daar de koepel zeker nooit volledig onder het dak is uitgewerkt geweest zoals op de plannen wel getekend..
• Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele betonnen trappen en een sterfput.
• Het geheel is heden vergaan tot een kale blok beton verstoken tussen een bosje midden in het veld.
• Er zijn logischer wijze geen sporen zichtbaar van valse ramen wat het vermoeden bevestigt dat het plannetje als houten stal gebruikt is en dus niet het plannetje met herziening erop.
• Er zijn trouwens nog ijzeren haken zichtbaar in de wanden die er op duiden dat er ooit een houten kassement aan de wanden is bevestigd geweest.
• Om de koepel te bereiken waren er vanuit de mitrailleurkamer 8 stijgijzers voorzien.
• Vanuit deze koepel vertrok 3.00m stemdragerbuis om orders naar de mitrailleurschutters te kunnen doorgeven. Dit waren buizen van 1" op beide uiteinden voorzien van een trechtervormig uiteinde.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het globale uitzicht was dit van een houten stal in een weide.

• Er bestaat van deze bunker een zeer beperkte herziening. Dit slaat echter enkel op een aantal beperkte aanpassingen om de hoeveelheid te gebruiken beton beperkt te verminderen in de buurt van de te voorziene koepel.

• Zeer merkwaardig is dat er van deze bunker een herzien grondplan bestaat waarbij de bunker volledig werd ommuurd met baksteen waardoor hij het uitzicht kreeg van een alleenstaande woning met daarbij meerdere bijkomende valse ramen.
• In praktijk blijkt deze zeker niet zo uitgevoerd.
• Ook spreekt het bestek van bouwproject E volledig op het concept met de houten stal wat er toch op duidt dat dat het originele concept zal zijn geweest. De herziening is dus uiteindelijk toch niet uitgevoerd geweest.

• De bunker is volledig vrij.
• Onderaan ziet men nog restanten van de enkele rijen baksteen die hij had als fundering en steun voor de rest van de houten plankencamouflage. Ook is de bovenkant boven de schietgaten niet gecementeerd, wat meestal wel het geval is bij in huisjes gecamoufleerde bunkers.
• Dit duidt er toch op dat de camouflage als houten stal wel effectief zal zijn geweest wat ooit is toegepast.

• De kans op schade is op deze zone van de lijn is vrij miniem omdat ze wel bezet is geweest maar nooit effectief om zeggen zwaar bevochten.
• Toch draagt deze bunker sporen van projectielinslagen, zelfs zwaardere kalibers.
• Op het eerste zicht lijkt het ook geen schade door landbouwmachines.
• Het blijft dus wel een raadsel hoe de bunker aan die schade is gekomen.

• Voorlopig geen gekend.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 64.537,36 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 95.037,36 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Foto's anno 1990 - 1995 : Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting