• Moortsele, Unieke Sectie, kadastraal perceel 462 (deels).

• Voor de bouw van de bunker werd een stuk onteigend van 1 are 43 ca groot van het perceel Moortsele, unieke sectie, 462. Dit perceeltje lag eigenlijk vrij centraal in het perceel landbouwgrond van in totaal 1 hectare 8 are en 60 ca en was dus zeker niet rechtstreeks via openbare weg te bereiken.
• Om het onteigende perceel voor de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, was er een strook voorzien van 2 meter breed tussen het onteigende perceel en de openbare weg noordwestelijk van het perceeltje, Rattepas genaamd.
• Gezien de onteigening vrij centraal in het perceel gebeurde, liep ook deze strook vanaf Rattepas, dwars over het veld tot aan het onteigende perceeltje over een lengte van gemiddeld 25,70 meter.
• Om de bouw van de bunker mogelijk te maken werd voor een periode van 8 maanden vanaf het ogenblik dat de werken officieel zouden starten, een strook voorzien met een breedte van 5 meter tot aan het te bebouwen perceel. In dit geval is dat gebeurd door de eerder vermelde strook van 2 meter nog eens 3 meter breder te maken aan de noordoostelijke zijde van de eerder al voorziene strook van 2 meter breed. De gemiddelde lengte van deze extra 3 meter brede strook was 28.50 meter.
• Het perceel voor de onteigening en de bijhorende erfdienstbaarheden, was eigendom van Madame Bertha de Moerman d' Harelbeke, weduwe van Werner, Baron van Pottelberghe de Potterie, woonachtig te Parijs.
• Deze onteigeningen en erfdienstbaarheden maakten deel uit van een grotere gezamenlijke onteigening die ook nog onteigeningen en erfdienstbaarheden omvatte voor de bunkers B29, B30 en B31 (de 3 enige bunkers gebouwd op Bottelare).
• Deze gezamenlijke akte werd verleden op 23 juli 1935 voor de prijs van 9600 BEF.
• Er was in de akte geen clausule voorzien voor het uitbetalen van jaarlijkse intresten op dit verkoopbedrag.
• Op 6 Juli 1937 werd nog aan dezelfde eigenares een tweede akte opgemaakt voor het plaatsen van een drainage over hetzelfde perceel 462 omdat de bunker problemen had met grondwater. De afwatering verliep in dit geval over een zeer beperkte strook van 1 meter breed en 40 meter lang, allicht in zuidelijke of zuidwestelijke richting (is onduidelijk). Mogelijk doet ze nog altijd goed dienst want deze bunker kent heden geen waterproblemen.
• Dit gebeurde door het plaatsen van gresbuizen van 10 cm buitendiameter. Op die manier kon men allicht draineren in een daar lopende gracht. Deze bijkomende akte werd verleden voor de prijs van 24 BEF.

• Het perceel 462 bestaat heden nog altijd maar is opgedeeld in ondertussen het perceel A436c dat de bunker omvat op zijn betonnen grenzen en het origineel resterend perceel A462c.
• Er is zeker ondertussen dus geen perceel meer afgescheiden zoals het ooit is onteigend geweest voor de bunker.
• De bunker stond op basis van de uit in 1961 opgestelde lijst toen al niet meer te koop, wat er allicht op wijst dat deze toen al opnieuw zal teruggekocht zijn door de vroegere eigenaar.
• Wel bestaat de mogelijkheid dat wel het ooit bij de bunker horende terrein opnieuw is overgekocht geweest zonder de bunker op zich, perceeltje A462c, opnieuw terug te kopen.

• Volg Rattepas komende van de Rollebaan. U ziet A27 liggen op uw linker kant in het veld.

• Het is een voorliniebunker tussen Muntekouter en Betsberg tussen A26 (220 m), A25 (650 m) en AV6 (170 m).
• Door het gewijzigde concept zoals hierboven al beschreven is de bunker dus in hoek opgesteld met de bunker A25 in het bos langs Rattepas.
• De voorliniebunker A25 staat zowel in hoek opgesteld met de bunkers A26 maar vooral met de hogerop Rattepas gelegen bunker A27 zodat ze samen een groter schootsveld verkrijgen. De bunker A25 ligt vrij hoog in het terrein en neemt daarbij het ganse lager gelegen bos mee onder vuur alsook het kruispunt van Rattepas met de Kasteelstraat.
• De bunker A27 neemt dan vooral de zuidelijke velden onder vuur alsook Drooghout dat overgaat in Rattepas vanaf de Kasteelstraat.

• Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
• Elke kamer is voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.
• Het sas komt in het midden van de achterkant van de bunker uit. Het kijkt volledig op de scheidingsmuur tussen de twee kamers.

• Naast de standaard voorziene opstelling voor Maximmitrailleurs was deze bunker ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- en Coltmitrailleurs.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• De hoeken zijn afgewerkt met baksteen en het geheel is gecementeerd.
• Hij was waarschijnlijk volledig geelbruin geverfd geweest.
• Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
• De beide schietgaten waren afgesloten met elk 2 luiken openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH) in gegalvaniseerd plaatijzer. Op dit plaatijzer waren houten raamprofielen gekleefd om het geheel nog meer expliciet het uitzicht van echte ramen te geven.
• De bunker had in totaal volgens bestek en plan nog 3 valse ramen. Deze waren identiek uitgewerkt maar dit maal op gefixeerde gegalvaniseerde platen van 1.00m x 1.40m (BxH).
• Het eigenlijke toegangssas tot de bunker zat verborgen achter een heden verdwenen portaal.
• Aan de toegang van dit portaal was een houten deur van 1.00m x 2.00m (BxH).
• Op de achterwand was nog een rond raampje (ossenoog) uitgewerkt.
• De dakstructuur werd uitgewerkt in hout en het betrof een zadeldak waarbij ook het sas als 1 geheel mee inbegrepen zat en als dakbedekking rode Boomse pannen.
• Voor men het eigenlijke toegangssas kon betreden diende men nog met stijgijzers (geen trap zoals in het bestek beschreven) 60 cm te dalen tot het niveau van de bunker.
• In het toegangssas werd een sterfputje voorzien.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het moest gecamoufleerd worden zoals het boerderijtje dat er niet ver afstond op de hoek van Rattepas met de Rollebaan (bestaat heden nog maar zal zeker ondertussen al gerenoveerd en aangepast zijn).
• Opvallend bij deze bunker was dat de buitencamouflage de originele betonnen bunker niet volgde. De gecamoufleerde bunker had op het oreillon na, een zo goed als vierkant uitzicht.
• Het geheel heeft dan ook het uitzicht van een huisje in het veld. Het camouflagevoorbeeld was de hoeve die heden nog bestaat op het uiteinde van Rollebaan met Rattepas.

• De bunker is vrij aan zijn schietgaten maar nog grotendeels aan zijn toegangsdeur afgesloten.
• Aan de binnenzijde is de bunker gedeeltelijk ontmanteld.
• Hij steekt echter vol rommel die er langs alle kanten ingeworpen is. Dit verstoppen van rommel in bunkers is de kanten van Rattenpas wel een nationale hobby lijkt het. Bunker A26 verkeerde tot een door de nieuwe eigenaar in 2020 opgeruimd is, in net dezelfde staat.
• Let op bij het proberen betreden van deze bunker want het is zo een typisch voorbeeld van een bunker die vlot toegankelijk lijkt maar alles behalve daarna nog vlot kan verlaten worden.

• Voorlopig konden op deze bunker geen sporen van de strijd worden teruggevonden ondanks dat hij wel op een randzone op de bunkerlijn stond die wel schermutselingen heeft gekend tijdens de veldtocht.

• Geen specifieke gekend.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 66.426,27 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 66.926,27 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Eerste oudere foto's van dit bunkertje anno 1990 - 1995 - Collectie Guido De Jong (Simon Stevin Stichting)