a29
 
Bunkernummer
A29
Oud Bunkernummer
FMO7
Lokatie
Moortsele
Toegankelijkheid
Volledig vrij
Aantal kamers
2 achteraan verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuidwesten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Moortsele, Unieke Sectie, kadastraal perceel 404e (deels).
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een stuk onteigend van 1 are 66 ca groot van het perceel Moortsele, unieke sectie, 404e. Dit perceeltje maakte deel uit van een perceel waar ook het toenmalige tramstation van Moortsele op de buurtspoorlijn Herzele-Gent gelegen was. Het totale terrein was 15 are 40 ca groot en het onteigende perceeltje lag hiervan op de oostelijke zijkant.
  • Om het onteigende perceel voor de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken vanaf de openbare weg, was er een strook voorzien van 2 meter breed tussen het onteigende perceel en de openbare weg noordelijk van het perceeltje, het Tramplein genaamd. Dit verliep op de perceelgrens met perceel 400m vanaf deze weg over een lengte van gemiddeld 7,30 meter tot aan het onteigende perceeltje.
  • Om de bouw van de bunker mogelijk te maken werd voor een periode van 8 maanden vanaf het ogenblik dat de werken officieel zouden starten, een strook voorzien met een breedte van 5 meter tot aan het te bebouwen perceel. In dit geval is dat gebeurd door de eerder vermelde strook van 2 meter nog eens 3 meter breder te maken aan de westelijke kant van de eerder al voorziene strook van 2 meter breed. De gemiddelde lengte van deze extra 3 meter brede strook was gemiddeld 7,40 meter lang.
  • Het perceel voor de onteigening en de bijhorende erfdienstbaarheden, was eigendom van de Heer Arthur Vervondel. Hijzelf was trambediende en dus allicht stationschef op het buurtspoorwegstation van Moortsele.
  • Deze akte werd verleden op 25 Maart 1935 voor de prijs van 2550 BEF.
  • Er was in de akte geen clausule voorzien voor het uitbetalen van een jaarlijkse intresten op dit bedrag.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Het perceel 404e waarvan ooit een terreintje werd onteigend bestaat niet meer onder dat nummer.
  • In de Hoek van het Tramplein met Tramstraat is een perceeltje A404k afgescheiden.
  • Het perceel ooit onteigend voor de bunker bestaat nog altijd als een apart perceeltje A404n en ook de bunker is er als bouwwerk op vermeld..
  • De rest van het vroegere 404e is heden perceel A404r geworden.
  • De bunker en bijhorend terrein stond op basis van de uit in 1961 opgestelde lijst toen nog altijd te koop en was toen dus zeker nog niet opnieuw overgekocht door de eigenaar van het perceel 404r.
  • Het is dus op dit moment geen zekerheid of de bunker ooit opnieuw is overgekocht geweest ondanks dat hij heden beschouwd wordt als deel uitmakend van het huidige domein van Café 't Neerhof.
  • Wel merkwaardig is dat de vroegere erfdienstbaarheid voor de bunker te kunnen bereiken heden nog altijd bestaat als een langs de bunker lopend doodlopend pad. Mogelijks valt dit te koppelen aan het feit dat de bunker misschien nog nooit officieel opnieuw verkocht is.

De ruime onteigeningsschets zoals terug te vinden bij de akte.

Men ziet het voor de bunker onteigende terreintje liggen 7.5 meter van het Tramplein verwijderd. Het gebouw links is het toenmalige station van de Buurtspoorwegen (de tram), nu Café 't Neerhof.

Detail met de erfdienstbaarheden bij deze bunker.

Het terrein zoals er ooit werd onteigend met bijhorende erfdienstbaarheden vanaf het Tramplein waar toen de Buurtspoorwegen, de tram, voorbij kwam.

Actuele kadasterschets anno 2020

Je ziet de bunker zelf aangeduid als de witte zeshoekige vlek op de foto. Deze draagt het perceelnummer A404n.

Ook is het bij de bunker horende terrein nog altijd identiek met wat ooit werd onteigend.

Ook is er nog altijd een smalle strook die strookt met de originele permanente erfdienstbaarheid van de bunker. Deze blijkt nog altijd te bestaan maar werd doorgetrokken tot de achterrand van het ooit onteigende perceel.

Het is dus heel onduidelijk of de bunker ondertussen in feite is teruggekocht van de Belgische staat of niet.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker ligt op de linker kant van het café "'t Neerhof" gelegen langs de weg met de naam "het Tramplein".
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het was een voorliniebunkertje tussen Muntekouter en Betsberg tussen AV6 (580 m) en A29 (50 m). Hij was in hoek opgesteld met A29 om zo een groter gezichtsveld en vuurbereik te hebben.
  • De vuursector van de bunker A28 was letterlijk de tuinen van de woningen langs de Van Thorenburglaan tussen de Molenbeek en de Tramstraat.
  • De bunker A29 was met deze bunker in hoek opgesteld en hield gelijkaardig de velden zuidelijk van de woningen langs de Tramstraat onder vuur.
  • Ook de ondertussen verdwenen bunker Av6 had een parallelle vuurrichting met de A28 en vuurde dus dwars op de vuurrichting van de A29. De Av6 nam eveneens de open velden tussen Rollebaan en Kasteelstraat onder vuur.

Oude luchtfoto anno 1971

Op deze oude luchtfoto (niet zo scherp) uit 1971 zie je zeker de bunker A28 nog duidelijk liggen. Ook de A29 is als je hem weet liggen op te zien als je weet dat hij onder de grote bomen te zoeken is nabij het oude Tramstation, heden Café 't Neerhof

Actuele luchtfoto anno 2020

Op deze vrij ruime luchtfoto uit 2020 zijn 2 clusters van bunkers te bespeuren.

Linksonder zie je nog duidelijk in het veld de bunker A27 liggen.

Daarna was er een cluster van 3 in hoek opgestelde bunkers. De Av6 nabij te T gevormd door de Vijverstraat en de Rollebaan op de achterhoek van een terrein van een samen met de bunker verdwenen hoeve. Meer naar de hoek van Tramstraat en Tramplein had je dan de bunkers A28 en A29

Structuur van het bunkertje:
  • Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
  • Elke kamer is voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar:
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • Origineel ommuurd met baksteen.
  • Er zijn nog vrij weinig resten van de originele baksteenommuring aanwezig.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De beide schietgaten waren afgesloten met elk 2 luiken in gegalvaniseerd plaatijzer, openend in 2 richtingen, van elk 0.50m x 1.40m (BxH). Op dit plaatijzer waren houten raamprofielen gekleefd om het geheel nog meer specifiek het uitzicht van ramen te geven.
  • De bunker had in totaal nog 3 valse ramen. Daarvan zater er 2 op de rechter zijkant en nog 1 op de linker zijkant.
  • Deze waren gelijkaardig uitgewerkt op gefixeerde gegalvaniseerde platen van 1.00m x 1.40m (BxH).
  • De bunker moet ook nog een klein rond raampje hebben gehad op de achterzijde maar allicht is door de verdwenen baksteencamouflage ook dit raampje verdwenen.
  • Het eigenlijke toegangssas tot de bunker zat verborgen achter een heden verdwenen portaal. Dit is trouwens allicht ooit groter uitgewerkt dan op de plannen zichtbaar.
  • Aan de toegang van dit portaal was een houten deur aangebracht van 1.00m x 2.00m (BxH).
  • De bunker had een zadeldak dat werd uitgewerkt in hout en als dakbedekking asbestleien van 40 op 40 cm.
  • Ook het sas had een kleiner hier tegen aansluitend zadeldakje
  • In het toegangssas werd een sterfputje voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het bunkertje had het uizicht van een bakstenen tuinhuisje.

Plannen horende bij dit bunkertje

  • Eerste ontwerp dat dus niet volledig klopt rond de eigenlijke toegang van de bunker.

Terreinschets horende bij deze 2-kamer mitrailleurbunker. Uitzonderlijk wordt op deze terreinschets ook de toegangsstrook rechtsboven mee vermeld.

Het terrein van de bunker werd blijkbaar niet afzonderlijk afgespannen van de rest van het terrein, allicht om de bunker niet te sterk te accentueren.

Origineel grondplan van deze bunker.
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Het is vrij duidelijk dat de camouflage van het sas in dit geval niet is zoals u het in realiteit bij dit bunkertje werd uitgewerkt.
Doorsnede CD, de langsdoorsnede horend bij bovenstaand grondplan.

Herziene versie van het grondplan horende bij deze bunker

  • In tegenstelling werd de apart uitgewerkte toegangskuil met inbegrip van de sterfput mee inbegrepen binnen de uitwendige camouflage.
Het herziene grondplan van deze bunker. Het verschil zit hem in de wijze van het camoufleren van het toegangssas. Bij dit ontwerp is dus ook de toegangskuil met de sterfput mee inbegrepen met het camouflage baksteentoegangssas dat extra werd voorzien.
De eveneens herziene doorsnede AB. Merk duidelijk het verschil in uitwerking van het toegangssas.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is volledig vrij.
  • Hij zit echter sterk verborgen onder de begroeiing errond en de klimop.
  • Het bunkertje dient als attractie in de tuin van het café 't Neerhof te Moortsele. Indien geïnteresseerd, hier een directe rechtstreekse link naar de website van café "'t Neerhof".
  • Daarentegen is het bunkertje vrij proper onderhouden door de eigenaars van het café zelf.
  • Ook is het altijd bij een eventuele bunkerwandeling in de buurt een van de bunkertjes die altijd vlot eens bezoekbaar is, ook aan de binnenzijde.
  • Wel is de bunker aan de binnenzijde grotendeels ontmanteld en ontdaan van het aanwezige ijzerwerk.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Het valt dus niet uit te sluiten dat de bunker misschien wel beperkt sporen van strijd zou vertoond hebben gezien hij wel op de randzone op de bunkerlijn stond die wel schermutselingen heeft gekend tijdens de veldtocht.
  • Er zijn enkel wat beschadigingen aan het oreillon. Het is wel niet zeker of deze beschadigingen van tijdens de oorlog zijn.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Niets specifiek gekend.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 65.152,92 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 65.652,92 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Eigen prospecties sinds 2006. Voorlopig geen oudere foto's van gekend.

Hierbij een streetviewbeeld anno 2019 vanaf het huidige Tramplein te Moortsele. Rechts het huidige Café 't Neerhof. Links het overwoekerde gedeelte waar ook deze bunker A29 onder te zoeken is. Dit is trouwens een van de bunkertjes op de linie waar ik tot op heden nog geen enkele oudere foto van vond dan mijn eigen eerste inspecties daterend uit 2006.

Vanaf het Café komt de bunker dus totaal onopvallend en sterk overgroeid in het zicht zoals u hem hier kan zien. We kijken hier op de linker zijkant met links achteraan he toegangssas.

Dit is nog eens een detail van die zijkant waar je totaal niet kan uit opmaken dat hier een bunker staat. De voorzijde van de bunker is hier rechts van de foto te zoeken.

De achterzijde van de bunker. De pallet zichtbaar staat tegen de achterkant van het toegangssas. De eigenlijke toegang is beperkt zichtbaar achter de centrale boom op de foto. Onderaan ook nog een blik op de uitgang van een granaatwerpgat naar deze toegang.

Links nog een glad gecementeerd stuk op het ruwe beton dat origineel volledig ommuurd was met een baksteen nep-gevel. Hier bevond zich een vals raam.

De rechter achterhoek van de bunker.

De totaal onder klimop verborgen rechter zijkant van de bunker.

Dezelfde zijkant vanaf de voorkant van de bunker gezien. Links aan dat houten paneel is het oreillon van de bunker.

Het smalle nog beschikbare spoor tussen bunker en huidige afsluiting. Dit is ook wat op het huidige kadaster nog staat als een soort van erfdienstbaarheid op dit terrein.

Voorzijde van de bunker met links het rechter schietgat van de bunker.

Het oreillon is vrij zwaar beschadigd. Het lijkt mij echter qua schade niet te wijten aan het oorlogsgeweld (al valt het niet uit te sluiten) maar aan betonrot. Door de jaren heen is er water tot bij de eerste wapeningslaag gekomen en dit heeft dit ijzer beginnen doen roesten. Roestend ijzer zwelt en dat zwellen, veroorzaakt trekkrachten in het beton. Beton is zeer goed in staat druk te weerstaan maar zeer zwak voor trek, waardoor het afschilfert en afspringt zoals je hier duidelijk kan zien.

Detail van de schade aan het oreillon

Een meer globale blik op de voorzijde van de bunker. Het rechter schietgat is normaal altijd vrij goed te zien. Het linker zit vaak sterk verstopt onder het groen.

Globaal vooraanzicht.

Detail van het rechter schietgat. Op het gele gecementeerde gedeelte was origineel een raam geverfd. Aan de binnenzijde van het dieper gelegen schietgat zie je duidelijk nog groene en donkerbruine tinten die zeker deel zullen hebben uitgemaakt van de camouflage van het schietgat.

Een blik naar binnen doorheen dit schietgat. Achteraan de resten van de kleine tablet waar de kogelpers opstond.

Een blik door hetzelfde schietgat. Het is in deze kamer dat het toegangssas toekomt achteraan.

Merk ook de groene kleur op op deze achterwand. Dit is allicht doelbewust gedaan om het witte pleisterwerk van buitenaf door het kleine schietgat niet te laten opvallen.

Een blik om het veel moeilijker bereikbare linker schietgat

Een blik door dit schietgat. Hier zijn de kleuren links nog zeer uniek. Er zijn naast het groen ook nog bruintinten zichtbaar.

Een blik op het pad richting toegang van de bunker vanaf het café

De toegang van de bunker met rechtsonderaan een granaatwerpgat.

Het zicht naar buiten vanuit de bunker vanuit het toegangssas. We kijken hier nog op resten van het baksteenwerk rond deze toegang. Dit lijkt groter uitgewerkt dan op plan voorzien.

Detail van de rechter mitrailleurkamer waar het toegangssas in uitkomt. Deze foto dateert nog uit 2006.

Detail van het schietgat zelf dat wel nog de draadstang bevat voor de bevestiging van de chardomeplaat. In het schietgat zie je alvast geen aanpassingen voor een Browning FM30 mitrailleur.

Restanten van de extra sokkels voor de opstelling van een Colt- of Hotchkissmitrailleur.

Een blik naar buiten doorheen dit schietgat in de tuin van het café en origineel dus op de achterliggende velden. Een 50 tal meter verder stond de bunker A28 die haaks op deze vuurrichting schoot richting Stationsstraat.

De rechter zijmuur van deze kamer draagt nog enkel het streepje maar niet meer het merkteken R voor de perfecte opstelling van de Maximmitrailleur voor het schietgat.

Een gelijkaardige situatie in de tweede mitrailleurkamer.

De etagères zijn hier wel allen nog intact aanwezig.

Nogmaals dezelfde mitrailleurkamer.

De gedeeltelijk verdwenen schietopstelling van deze bunker. De chardomes voor beide mitrailleurs zijn hier wel degelijk beiden weg.

De achterwand van de tweede mitrailleurkamer. Alle bevestigingshaken zijn ook nog intact aanwezig. Zeker sterk genoeg om uw vest op te hangen.

Dezelfde achterwand in de richting van het toegangssas gekeken.

Naast de bunker kunnen nog deze oude dakpannen worden teruggevonden. Ze zijn in elk geval niet van deze bunker want deze had asbestleien.

 
Vorige (A28)
Vorige (A28)
Volgende (A30)
Volgende (A30)