av10
 
Bunkernummer
AV10
Oud Bunkernummer
DG4
Lokatie
Gijzenzele
Toegankelijkheid
Bunker was volledig vrij maar door de gemeente Oosterzele in 2007 volledig afgesloten met metalen roosters.
Aantal kamers
2 onderling achteraan verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuid - Zuidwesten

Korte beschrijving van de bunker

  • Uitwendige kenmerken.
  • Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tirools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
  • Origineel geverfd in een lichtgroene grondkleur met daarop okergele en groene vlekken.
  • Men merkt wel op dat het ruwe stenen uiterlijk stopt op de zijkanten en op de uitstekende oreillon. Dit komt omdat de bunker grotendeels zat ingegraven in de heuvel van een molen die enkele jaren voor de bouw van de bunkerlinie werd afgebroken na een brand. Deze bunker stond dan ook bekend als "de Molenbunker". Er blijft nog enkel een klein restantje over van de originele heuvel, enkele meters naast de bunker. Deze omvatten onder andere de restanten van één van de vier bakstenen steunpoten van de molen.
  • De bunker was zeer uniek van toegangsssysteem. Zo zat de toegang op het dak van de bunker. Achteraan de toegangssleuf in dit geval zat een bakstenen wand met een verticale trap van 2,15 meter. Deze trap sloot dan onderaan aan bij enkele in beton uitgewerkte treden naar het sas toe wat voor deze bunker een smalle gang was tot bij het klassieke toegangssas zoals bij de andere bunkers..
  • Bovenaan was deze toegangskuil dichtlegbaar met een combinatie van metalen profielen en betonnen dallen. Het dichtst boven de verticale trap lag een metalen verwijderbaar of mogelijks scharnierend rooster van 0.80m x 0.90m. (Voorlopig heb ik hier geen detail van).
  • Deze laatste waren nog eens met een bijkomend slot afgesloten om de bunker niet zonder toelating te kunnen betreden.
  • De beide schietgaten werden afgesloten met metalen valluikjes van 0.90m x 0.37m (BxH).
  • Zoals op de detailversie van de plannen te zien, was er aan de voorkant van de bunker daarnaast nog eens een soort metalen boogvorm voorzien waardoor metalen gegalvaniseerde draden waren bevestigd. Dit moest vermijden dat men de voorkant van de bunker (aan de schietgaten) zou kunnen bereikt worden door vijandelijke troepen. Dit was vrij identiek aanwezig bij de bunker A21 te Baaigem, A25 te Moortsele en deze Molenbunker Av10 te Gijzenzele.
  • De bunker zou in theorie ook van een sterfputje moeten hebben gehad in het toegangssas.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Deze bunker is één van de twee bunkers op de linie die voorzien was van een nooduitgang.
  • De 2e bunker op de linie die ooit een nooduitgang had, was de zware A30 te Moortsele.
  • De nooduitgang zit langs de kant van de Gijzenzelestraat en is heden opengemaakt.
  • Na de bouw van de bunker was dit van buitenaf niet zichtbaar omdat dit gevormd werd door een halfsteensmuurtje waarop de originele Tiroolse camoulfage gewoon doorliep.
  • De bunker was origineel zeker niet opvallend in het terrein en zat grotendeels verscholen in een nog aanwezige heuvelvoet van een verdwenen windmolen. Hij werd in die heuvel zeker niet geaccentueerd.
  • Structuur.
  • Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
  • Het sas zit verborgen achter een grote keermuur.
  • Opmerkingen.
  • Het is een vooruitgeschoven bunker op de voorlinie tussen Betsberg en de spoorlijn Brussel-Oostende. Het is de meest linkse van drie vooruitgeschoven bunkers meer zuidelijk gelegen dan de eigenlijke voorlinie, de anderen zijn namelijk AV11 (375 m) en AV12. Deze vooruitgeschoven bunkers liggen serieus vooruitgeschoven op de eigenlijke voorlinie die te situeren is voor het Dorp van Gijzenzele met de bunkers A36 (580 m) en A38. Deze bunker kreeg rugdekking van de eveneens vooruitgeschoven bunker AV11.
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
  • De bunker heeft weinig directe sporen van strijd ondanks dat het een van de meest bevochten bunkers is uit de linie. Er zijn nog wat kogel en projectielinslagen te vinden, onder andere aan de binnenkant van de schietgaten. De bunker is net zoals de bunker AV11 gedurende de drie dagen strijd enkele keren van partij veranderd.
  • De bunker was volledig vrijgemaakt voor de herdenkingsactiviteiten te Gijzenzele in 2006. In het voorjaar van 2007 is de bunker echte volledig opgekuist geweest door de gemeentediensten van Oosterzele. Alle mogelijke toegangen zijn daarna afgesloten door middel van roosters. Men kan dan ook wel nog naar binnen kijken maar de bunker kan men zelf niet meer betreden.
  • Leuk is ook te melden dat op de oudste foto's van de bunker die een zicht geven op de nooduitgang, deze nooduitgang, net zoals de schietgaten en de toegang, dichtgemetst was. Het betrof dichtmetswerk dat zeker nog dateerde uit de Duitse bezetting. Dit duidt er dus op dat de nooduitgang reeds geopend is geweest tijdens de meidagen '40.
  • Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
  • Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 78.140,14 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 62.761,70 Bef gekost hebben.
  • Als men hier ook nog een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 63.261,70 Bef moeten geweest zijn.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden

  • De bunker ligt op het kruispunt van de Gijzenzelestraat met de Wettersesteenweg. Vroeger stond er juist voor de bunker een elektriciteitskabine. Deze werd in 2011 afgebroken en vervangen door een kabine op de rechter zijkant van de bunker. Hierdoor is het zicht op de bunker veel verbeterd.
Bijhorende foto's
Op de foto hiernaast ziet u de Gijselmolen. Deze molen stond waar heden deze bunker nog is te vinden. In 1931 brandde de molen af waarna hij volledig werd afgebroken. De heuvel bestond nog altijd toen de bunkerlinie werd gebouwd. Dit was dan ook de rechtstreekse aanzet om in de heuvel een bunker in te werken die heden nog altijd bekend staat als "de Molenbunker". (Foto: Collectie L. De Neve)
Originele foto van de in de jaren dertig verdwenen Gijselmolen
Op de website www.gijzenzele.be kan ook dit fotootje teruggevonden worden van deze zelfde molen. Interessant is dat men er ook het originele, heden verdwenen molenaarshuis kan op zien staan. Dit bestond ook nog ten tijde van de meidagen '40. Het overleefde echter de hevige strijd rond deze bunker niet en werd in die periode onherroepelijk beschadigd. Het is allicht kort daarna afgebroken. (Foto: www.gijzenzele.be)

Situatieplan van deze bunker, ingewerkt in de originele heuvel van de reeds verdwenen Gijzelmolen te Gijzenzele.

Wat de half cirkelvormige structuur is in de linker bovenhoek van het terrein is mij tot op heden ook totaal niet duidelijk. Het is trouwens alsof men op de bovenste foto van de nog aanwezige Gijselmolen, deze boogvormige structuur nog kan zien. Alle bijkomende info blijft welkom als aanvulling.

Grondplan van deze bunker. De toegang tot de bunker zat achter een zware betonnen keermuur waardoor voorzien was de bunker te betreden via stijgijzers aan bovenkant van de heuvel waar de bunker instak. De toegang is echter uiteindelijk licht afwijkend van toegang gebouwd. Links vooraan de tweede mitrailleurkamer (links op de schets), ziet u een detail van de nooduitgang.
Doorsnede AB horende bij bovenstaand grondplan. De bunker zat dus volledig verborgen in de heuvel. Deze doorsnede is gemaakt halverwege de bunker met zicht naar de beide schietgaten (aangeduid met de kruisjes).
Doorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Op deze schets ziet men duidelijk hoe de bunker verdedigd werd voor de schietgaten. Zo waren er metalen structuren voorzien aan de voorkant (metalen stijlen met gaten erin). Hierdoor vlocht men prikkeldraad om de schietgaten voor belagers onbereikbaar te maken. Ook bleek voor het schietgat het terrein iets afgelaagd. De schootshoogte was praktisch deze van het maaiveld van het terrein voor de bunker.
Doorsnede EF van bovenstaand grondplan. Deze geeft een detail van het voorziene toegangscomplex. Volgens plan zou de bunker aan zijn toegang nog een metalen ladder gehad hebben om de bunker te verlaten waar heden de trappen zijn. Dit is zeker nooit zo uitgevoerd gezien de huidige situatie van de bunker.
Zeer fraaie foto van kort na mei 1940. De bunker is nog te zien zoals hij achterbleef na drie dagen van strijd. Men kan zelfs met wat moeite links en rechts tussen schietgat en oreillon nog de metalen constructies zien waartussen de prikkeldraad hangt om de schietgaten te beschermen tegen belagers. Links naast de bunker, de ruïne van het molenhuis. Vooraan liggen nog een defecte fiets en heel wat lege munitiekisten. Op de achtergrond de kerk van Gijzenzele. (Foto: Replica)
Praktisch hetzelfde zicht heden ten dage, anno 2011. Leuk om vast te stellen is dat de knik in de weg in feite veroorzaakt is door het ondertussen verdwenen molenaarshuis.
Molenbunker Gijzenzele
De foto hiernaast dateert al meteen uit 1990. De bunker is nog volledig dichtgemetst. Ook de elektriciteitskabine voor de bunker, is nog niet gebouwd. De bunker had toen ook al vrij veel beschadigingen van zijn Tiroolse camouflage, allicht door de hevige strijd in mei 1940. (Foto: Collectie A. Van Geeteruyen)
De zijkant van de bunker met de eveneens nog dichtgemetste nooduitgang. Dit wijst er toch op dat de nooduitgang wel degelijk opengemaakt geweest is in mei 1940. (Foto: Collectie A. Van Geeteruyen)
Vooraanzicht op dezelfde bunker anno 1995. Kort voorheen is een elektriciteitskabine gebouwd juist voor de bunker. De eerste versie was trouwens een grijze versie zoals zichtbaar op deze foto. De schietgaten zijn nog altijd dichtgemetst. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Zicht op zijkant met toegang uit dezelfde periode. Achteraan de bunker is een klein stalletje aangebouwd. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Vooraanzicht op de bunker anno 2006. Dit klopt nog grotendeels met de wijze waarop men de bunker heden nog altijd kan zien staan naast de Wetterse Steenweg te Gijzenzele. De schietgaten zitten grotendeels verborgen achter een elektriciteitskabine, ondertussen een groen exemplaar. U kunt duidelijk zien dat de rechter zijkant niet gecamoufleerd is geweest omdat hij origineel verborgen zat in de heuvel waar voorheen een molen stond.
Vooraanzicht
Vooraanzicht en linker zijkant
De linker zijkant van de bunker met de toegang achter de zware betonnen keermuur en de nooduitgang. Deze is nog volledig vrij. De bunker werd net zoals de andere op gemeenteterrein staande bunkers te Gijzenzele in het jaar 2000 voor de 60 jarige herdenking van de drie dagen van strijd die Gijzenzele kende in mei 1940, vrijgemaakt.
Achterkant van de bunker. Dit gedeelte van de bunker heeft geen aparte camouflage omdat dit steeds origineel in de grondheuvel verborgen heeft gezeten.
Het werd reeds vermeld dat we hier wel duidelijk te maken hebben met één van de zwaarst bevochten bunkers op de linie. Centraal tussen de twee schiet-gaten ziet men een plek waar de Tiroolse camouflage is verdwenen. Men ziet er duidelijk nog de restanten van het ruw zetten van de eerste cement-eringslaag op het onderliggende beton. Hierop werd dan later het gebochelde uiterlijk gecementeerd. Deze kale plek is allicht ontstaan door meerdere projectielinslagen (grotere kalibers) op de voorkant van deze bunker. Hierdoor is later ter plaatse de Tiroolse cement-ering meer en meer losgekomen. De bunkers is meermaals geviseerd geweest door beschietingen, zowel van Belgische als Duitse kant.
Binnenzicht achter de grote zware keermuur. Hier zit de eigenlijke toegang naar het sas van de bunker. rechtsonderaan nog een granaatwerpgat en de gaten voor het eventueel binnenbrengen van telefoon en stroomkabels. Het blijft weinig waarschijnlijk dat deze laatste beiden ooit zouden zijn gebruikt.
Een blik naar buiten vanaf de toegangsdeur. Links de bunker, rechts de zware betonnen keermuur. Men ziet er nog een aantal originele betonnen trappen. Zoals hier te zien zijn er wel nooit nog bijkomende klimijzers geweest om de bunker nog van hoger te betreden zoals wel op de originele plannen getekend.
Binnenzicht in de mitrailleurkamer meteen achter het toegangssas. Ook deze bunker blijkt dus aan de binnenkant vrij zwaar ontmanteld te zijn.
Binnenzicht in de tweede mitrailleurkamer. Het gat rechts van het schietgat, is de nooduitgang.
Zicht door het schietgat van deze mitrailleurkamer.
Detail van deze nooduitgang. Er waren slechts twee bunkers op de bunkerlinie die een dergelijke nooduitgang hebben gekregen. Deze bunker was er één van. De andere was de zware bunker A30 te Moortsele. De verticale sleuven werden langs de bovenkant geleidelijk opgevuld met metalen IPN profielen. Achter deze metalen profielen bevond zich een halfsteens bakstenen muurtje dat in tijd van nood na het verwijderen van de profielen, met een dergelijk profiel of de kolf van een geweer kon weggestampt worden. Aan de buitenkant van de bunker, liep de camouflage over deze beperkte zone in baksteen gewoon verder zodat de nooduitgang van de buitenkant totaal niet zichtbaar was.

Op deze foto ziet men duidelijk het sleuvensysteem om de metalen IPN profielen in te schuiven. Ook ziet men duidelijk dat dit sleuvensysteem duidelijk hoger uitkwam dan het gat dat men buiten te zien kreeg van deze nooduitgang. Dit moest verhinderen dat men van buitenaf de nooduitgang zou kunnen openen.

Meer detail over dit type van nooduitgang en de werking ervan vindt u op onderstaande link.

Blik op de achtermuur van deze, zoals eerder al gezegd, grotendeels ontmantelde bunker.
Eind 2007, begin 2008 werden de eerder vrijgemaakte bunkers gelegen op gemeenteterrein in Gijzenzele, opnieuw dichtgemaakt met roosters om te vermijden dat ze teveel gebruikt zouden worden voor sluikstorten.
Dichtgemaakte toegang tot de bunker.

Periodiek wordt deze bunker opgenomen in de herdenkingen van de meidagen '40 in de regio Gijzenzele.

De heuvel vooraan op de foto is de laatste restant van de originele grondheuvel achter de bunker. Het bevat nog een restant van één van de steunpoten van de verdwenen molen te Gijzenzele.

Beide foto's anno 2010.

Zicht op de bunker vanaf het staketsel dat werd gebouwd voor de herdenking. Op de achtergrond een blik op het fameuze "Halve Maan" bos dat ondertussen wel nog moeilijk vergelijkbaar is met het bos waar ooit zo zwaar werd om gevochten. Het bos is ondertussen ruim groter dan toen.
In 2011 werd de voor het fraaie zicht op deze toch zwaar bevochten bunker, de storende elektriciteitskabine afgebroken en verplaatst naar de zijkant van de bunker. Hierdoor is de bunker weer volledig in zijn volle glorie te aanschouwen, zij het zonder grondheuvel. De kabine is op deze wijze veel minder storend.
 
Vorige (AV9)
Vorige (A38)
Volgende (AV11)
Volgende (AV11)