Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tirools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
- Dit is een lastig gevalletje voor wat de originele camouflagekleur betreft. Daar er aan de binnenkant van het schietgat geen sporen meer zijn van geelbruine verfrestanten, doet dit vermoeden dat de grondverf lichtgroen is geweest. Daar de bunker volledig in weiland is gelegen zou daarom de bunker wel eens effen lichtgroen geverfd kunnen geweest zijn, mogelijks nog met lichtbruine en donkerder groene kleurvlekken.
- De beide schietgaten werden afgesloten met metalen valluikjes van 0.96m x 0.325m (BxH).
- Er waren nog extra beplantingen aangebracht achter de bunker, die heden allen opnieuw verdwenen zijn.
- Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
- In dit sas werd ook een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- De bunker was zo goed als mogelijk ingewerkt in de natuurlijke helling van het landschap. De bijhorende bermen waren met gras bezaaid en dienden zoals ze origineel waren, te worden behouden en hersteld, met de bunker er zo goed mogelijk ingewerkt.
- Het was in elk geval de bedoeling deze bunker zo weinig mogeijk te accentueren in het landschap om er zo weinig mogelijk de aandacht op te trekken.
- Structuur.
- De bunker bevat twee achteraan verbonden kamers, een trap naar een koepel en een sas.
- De koepel was bereikbaar via 9 stijgijzers in de schacht van de koepel.
- Opmerkingen.
- Het is de eerste bunker van de steunlinie op de linker flank van Betsberg. Hij is gelegen tussen A32 (370 m) en Be1 (155 m).
- Hij staat in hoek opgesteld met A32 zodat ze samen een groter gezichtsveld en vuurbereik hadden.
- Hij gaf zelf dekking aan de lager gelegen Be1.
- De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
- Voor deze bunker werd enerzijds een perceel grond definitief onteigend voor de bouw ervan, dit was een gedeelte van het kadastraal perceel gekend als Oosterzele, sectie C, kadastraal perceel 174 voor een grootte van 1 are 87 ca. Dit afgesplitse perceel kreeg na de onteigening geen specifieke index of apart kadastraal nummer toegekend. Origineel was dit perceel eigendom van de landbouwersfamilie Biedts, woonachtig te Landskouter.
- Daarnaast werd er bijkomend over een strook van 2 meter breed, een permanente toegang voorzien om de bunker te kunnen bereiken (de permanente erfdienstbaarheid). Voor de bouw van de bunker diende deze strook ruimer te worden gehouden over een breedte van 5 meter (de tijdelijke erfdienstbaarheid). Deze tijdelijke erfdienstbaarheid diende 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunker mogelijk te maken.
- Volgens de originele akte dienden zowel de tijdelijke als de permanente erfdienstbaarheden te verlopen langs de rand van het eerder vernoemde perceel 174 op de percelen 110 (over 45.6 meter) en 103a (over 21 meter). Leuk is voor deze bunker dat de onteigening op grondgebied Oosterzele is gelegen en de erfdienstbaarheden op grondgebied Moortsele. Op die wijze waren de erfdienstbaarheden verbonden met de wegel "Boonakker" die noordoostelijk van de bunker liep. Deze beide percelen waren eigendom van de landbouwer Stevens Richard, woonachtig te Oosterzele. Op de akte is wel een kleine fout geschreven daar men hier spreekt over de percelen 110a en 103 in plaats van 110 en 103a.
- Voor de onteigening ontving de familie Biedts eenmalig de som van 1300 Bef en de akte werd betekend op 20 december 1934. Voor de erfdienstbaarheden ontving landbouwer Stevens eenmalig de som van 100 Bef volgens een akte van 3 januari 1935. Geen van beide aktes bevatte bijkomende clausules voor jaarlijkse intresten.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- De bunker heeft geen directe sporen van strijd.
- Als men de bunker ziet vanaf Hoek Ter Hulst heeft hij wel een overheersend zicht op de omgeving. Door de helling kijkt hij zelfs boven het lager gelegen bunkertje Be1 uit.
- De bunker is volledig vrij. Hij is echter gebruikt als koeienstal met alle gevolgen vandien. Laarzen kunnen handig zijn als u hem zou willen binnengaan in de zomer.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 79.741,82 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 63.513,90 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 94.013,90 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Voorstudie van het bunkertje Be13. Links onderaan zie je nog net Hoek Ter Hulst. Het kronkelende wegeltje rechts van de bunker is het wegeltje Boonakker. De hoeve zichtbaar op de schets is de nog altijd bestaande hoeve op de rand van Betsberge bos. |
|
|
Detail bij dezelfde voorstudie. |
|
|
Onteigeningsschets horende bij deze bunker. |
|
|
Detail van de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden horende bij deze bunker. Deze liepen dus wel degelijk in de richting van Boonakker en niet naar Hoek Ter Hulst zoals men heden zou denken.
Ook was er toen geen sprake van het wegeltje dat heden vanaf Hoek Ter Hulst in de richting van deze bunker loopt.
|
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. |
|
|
Grondplan van deze bunker. Bij deze bunker is de koepel praktisch centraal tussen de beide kamers gestoken. Op foto's zult u zien dat de koepel echt vrij diep uitgewerkt zit achteraan de mitrailleurkamers. De betondikte achteraan de koepel is in dit geval 1.50 meter dik en 5 dubbel gewapend.
Bij verschillende gelijkaardige bunkers heeft men proberen besparen op het aantal kubieke meters beton en het beton hier effectief iets minder dik uitgevoerd. Bij deze bunker is alles dus ongewijzigd gebleven en origineel uitgevoerd.
|
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaan grondplan toont een langsdoorsnede doorheen de linker mitrailleurkamer. |
|
|
Doorsnede CD bij hetzelfde grondplan toont een dwarsdoorsnede kijkend naar de achterwand van de mitrailleurkamers, inclusief de aanwezige koepel. Bij deze bunker had men dus ook te maken met een zeer hoge koepel. De koepel zelf was op die manier bereikbaar via 9 stijgijzers in het beton. |
|
|
Vooraanzicht anno 1990. De bunker was wat zijn tyroolse camouflage betrof, toen nog volledig intakt. Ook op het oreillon bovenaan. (Foto: A. Van Geeteruyen) |
|
|
Vooraanzicht anno 1995. Rechts achteraan de randen van de Betsbergse bossen. Volledig in de verte links ziet u nog een glimp van de kerk van Landskouter. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Zicht op de bunkers Be1 (vooraan rechts) en Be13 links hogerop de helling. |
|
|
Zicht op de bunker vanaf Boonakker. Vanaf deze kant liep ook de originele erfdienstbaarheid. Alleen liep deze rechts van de zichtbare omheining, op het perceel naast datgene waar de bunker zelf was op gebouwd. |
|
|
Zicht op de bunker vanaf Hoek Ter Hulst anno 2006. Heden ten dage is de bunker best via deze wijze bereikbaar. Houdt er wel rekening mee dat deze slag geen officiële wegel is. |
|
|
Vooraanzicht met tevens zicht op het toegangssas. Heden beginnen op bepaalde plaatsen de eerste sporen op te duiken van betonrot zoals bovenaan het oreillon. |
|
|
|
|
Detail van de twee schietgaten. |
|
|
Deze bunker heeft voor deze linie, twee schietgaten die echt in hoogte zeer klein te noemen zijn. |
|
|
Achterkant van de bunker. Voor ons ligt Hoek ter Hulst. De toegangsdeur zit aan de rechter kant. De bobbel op het dak is de lokatie van de verdwenen koepel. |
|
|
Van deze kant kan je duidelijk zien dat de bunker wel degelijk in een hellend stuk terein werd ingebouwd. Deze talud diende zo goed mogelijk bewaard te blijven, ook na de bouw van de bunker. |
|
|
Heden wordt deze bunker letterlijk als koeienstal gebruikt. |
|
|
Toegangssas van de bunker. Aan de binnenzijde liggen, net zoals in de schietgaten, restanten van de afbrokkelende Tyroolse camouflage. |
|
|
Binnenzicht op de linker mitrailleurkamer die heden dienst doet als koeienstal. Laarzen kunnen hier soms goed van pas komen. |
|
|
Op de rechter kant naast het schietgat, kon in dit geval ook scheitgat zijn, de kabeldoorgangen. |
|
|
De koepel achteraan tussen de beide mitrailleurkamers. Links zie je nog een beugeltje van de stemdragersbuizen.
Bij deze bunker ligt de koepel echt diep achteruit. De wand waarop we kijken is 1.50 meter dik 5 dubbel gewapend beton.
Ook deze bunker is vrij sterk ontmanteld in opdracht van de Duitse bezetter.
|
|
|
Een kijkje naar boven in de dichtgemaakte koepel. Alle klimijzers die de koepel toegankelijk dienden te maken, werden weggebrand. |
|
|
Binnenzicht in de tweede mitrailleurkamer. |
|
|
Nog een blik in dezelfde mitrailleurkamer. Er is op de rechter zijmuur in dit geval geen R-merkteken zichtbaar, enkel een verticaal streepje. |
|
|
Mooie sfeerfoto van deze bunker die letterlijk het onderliggende terrein overschouwt. (Foto: Collectie Louis Frederic) |
|
|
| |
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
