Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
|
Aantal kamers |
2 onderling verbonden kamers en een sas
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tyrools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
- Origineel geverfd in de boskleuren gebruikt op Betsberg. De grondverf was lichtgroen. Hierop waren matgroene en bruine kleurvlekken aangebracht.
- De beide schietgaten werden afgesloten met metalen valluikjes van 0.92m x 0.385m (BxH).
- Deze bunker had net zoals nog drie andere bunkers op Betsberg, namelijk Be14, Be15 en Be17 een soort van bloembak op zijn dak.
- Op het originele dak werd een laag gelegd van isolatieplaten met bitumen. De wanden van de bunker werden daarna nog 50 cm hoger uitgewerkt dan deze isolatieplaten.
- De ganse bak werd daarna gevuld met grond en zorgt ervoor dat de begroeiing van het bos voortliep op het dak van de bunker, wat de bunkers veel minder liet opvallen vanuit de lucht. Dit vindt men in deze vorm enkel terug bij deze vier bunkers op Betsberg. Er bestond nog een lichte variant van deze techniek, toegepast bij de bunkertjes in de spoorwegtaluds te Melle, namelijk B42, B43 en B44. Hier liet men zonder het dak echt uit te werken als een bloembak, op een zeer beperkte dakrand na, ook de beplanting doorlopen op het dak van de bunker.
- Om het overtollige water af te voeren werden deze bloembakken onderaan ook voorzien van een zinken goot van 2.00m die eindigde in een fonten dolphin van 1.50m.
- Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
- De bunker werd ook van een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Voor de bouw diende toch wel wat struikgewas en beperkt wat bomen gerooid te worden. Dit diende tot een minimum beperkt om nadien de bunker niet te fel te laten opvallen in het bos.
- Merkwaardig genoeg zouden ze zelfs, allicht aan de zuidkant van het onteigende perceeltje een stukje haag bij geplant hebben (in het bos) om de bunker nog deels wat meer aan het zicht te onttrekken.
- Het was in elk geval de bedoeling deze bunker zo weinig mogeijk te accentueren in het landschap om er zo weinig mogelijk de aandacht op te trekken.
- Structuur.
- De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn en een toegangssas.
- Opmerkingen.
- Het is een bunker op de steunlinie van Betsberg gelegen tussen Be14 (80 m) en Be20 (287 m). Hij is in hoek opgesteld met Be20 zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hebben.
- De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was de bunker eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
- Origineel spreekt het voorontwerp in dit geval over een bouw van de bunker op perceel 94 waardoor hij volledig eveneens zou gebouwd worden op terrein van de familie Hye-Hoys uit Gent. Ondanks deze voorstudies is hij uiteindelijk gebouwd op de grens van perceel 93 (iets meer westelijk dus).
- Door het iets afwijkend plaatsen van de bunker, is de bijhorende vuurrichting ook lichtjes aangepast van oosten naar oosten - noordoosten. Waarschijnlijk diende namelijk zijn vuursector zo gelijk mogelijk te blijven met de eerste plannen. Zijn vuursector bestreek de zone ten zuiden voor de hoeve op de grens tussen bos en weiland.
- Door de bunker uiteindelijk te bouwen op perceel 93 maakte hij voor het onteigende perceel geen deel uit van de grote onteigening op Betsbergebos van de familie Hye-Hoys uit Gent. Er zou uiteindelijk voor deze bunker enkel een beperkte permanente erfdienstbaarheid inbegrepen zitten in deze grote akte voor de bunker Be19.
- Deze grote onteigening op Betsberg omvatte onteigeningen en erfdienstbaarheden voor al de volgende bunkers: Be3, Be4, Be5, Be6, Be7, Be8, Be9, Be10, Be11, Be14 en Be15 (enkel erfdienstbaarheden), Be16, Be17 (deels), Be18 (enige bunker uit deze akte gelegen op grondgebied Moortsele en niet Oosterzele), Be19 (enkel beperkte permanente erfdienstbaarheid), Be20 en Be21.
- Deze grote akte aan de familie Hye-Hoys uit Gent, werd betekend op 23 juli 1935 voor de totale prijs van 75.000 Bef.
- In deze akte werd een bijkomende clausule opgenomen zodat deze familie jaarlijks nog een intrest ontving op dit totale bedrag ter grootte van 4.5% (3.375 Bef).
- Het perceel waar de bunker Be19 bij behoorde maakte op zijn beurt deel uit van een grotere akte die de onteigeningen omvatte voor de bouw van de bunkers Be14, Be15 en Be19, alsook nog een aantal tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden om deze bunkers te kunnen bereiken. Deze terreinen waren origineel eigendom van Dhr Georges Bouckaert, advokaat te Brussel, arrondissementscommissaris te Aalst en woonachtig te Gent.
- Voor de bouw van Be19 werd in een perceel bosgrond gekend als Oosterzele, Sectie C, kadastraal perceel 93 een gedeelte onteigend van 2 are. Dit onteigende gedeelte van het grotere originele perceel, kreeg achteraf geen apart perceelnummer of index toegekend.
- De akte voor deze 3 bunkers en een aantal bijhorende erfdienstbaarheden werd verleden op 27 juni 1935 voor een totale prijs van (amper) 2000 Bef. Voor deze akte ontving de verkoper jaarlijks wel identiek met de akte aan Hye-Hoys op Betsberg een bijkomende jaarlijkse intrest van 4.5% (90 Bef) op de originele verkoopsom.
- De bijhorende erfdienstbaarheden voor deze bunker waren vrij complex. Zo loopt er vanaf de westelijke rondweg op Betsbergebos, juist achter Be14, nog altijd een pad. Dit diende zowel voor de tijdelijke als de permante erfdienstbaarheid. Deze liep vanaf het pad rondom Betsbergebos (op de westkant), juist noordelijk achter Be14 langs de rand van perceel 93 met de percelen 97 en 96. Op de hoek van perceel 93 boog de erfdienstbaarheid dan noordelijk af tot bij Be19.
- Voor Be14, Be15 en Be19 omvatte dit namelijk bijkomend het tijdelijk en permanent gebruik van de rondgang op Betsbergebos (west- en zuidkant van de rondgang) over de randen van percelen 160, 159c (oostkant) en 102 (noordkant) om zo aan te sluiten bij de zuidelijke rondgang die een eigen perceelnummer had (100). Deze terreinen waren wel degelijk eigendom van de familie Hye-Hoys uit Gent en niet van Dhr Bouckaert uit Gent. Enkel de tijdelijke erfdienstbaarheid haaks op het pad achter Be14 in de richting van Be19 maakte deel uit van de akte aan Mr Bouckaert.
- Voor de permanente erfdienstbaarheid van de bunkers werd in dit geval een strook van 2 meter breed voorzien op het peceel 94 waardoor dit dus behoorde tot de grote akte aan de familie Hye Hoys. Waarom voor deze bunker deze beperkte permanente erfdienstbaarheid diende genomen te worden op het terrein van de familie Hye-Hoys is ook mij een raadsel (compensatie voor de eerder voorziene en niet gebruikte onteigening voor deze bunker?)
- Algemeen werden binnen de onteigeningsaktes voor deze bunkerlinie voor de bouw van de bunkers stroken voorzien met een breedte van 5 meter. De permanente erfdienstbaarheden verliepen over een strook van amper 2 meter breed en deze overlapten in het algemeen met de strook van 5 meter breed. Deze beiden werden echter in dit geval merkwaardig genoeg als volledig gescheiden stroken aanzien zodat in totaal in feite een strook werd voorzien van 7 meter breed. De strook van 5 meter breed, de tijdelijke erfdienstbaarheid was volledig op het perceel 93 gelegen (op de grens met perceel 94) en diende 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunkers mogelijk te maken. De strook van 2 meter lag op perceel 94 en behoorde officieel tot de familie Hye Hoys.
- Merkwaardig genoeg was er geen officiële verbinding tussen Be19 en Be20 voorzien in de aktes.
- Omdat ook de bunker Be19 op hetzelfde perceel 93 gelegen was, kreeg de eigenaar in een aparte clausule in de akte wel de toelating zonder specifieke beperkingen, zijn gewone activiteiten op dat perceel verder te zetten. Dit zal niet zo heel veel ingehouden hebben, gezien het een perceel bos betrof.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Op 19 januari 1935 volgde onder andere voor deze bunker een kleine correctie op het bestaande plan (dat hiervoor niet werd hertekend) maar waardoor de buitenmuur deel uitmakend van het toegangssas, parallel met de zijmuren van de bunker, werd beperkt tot 1,00m in plaats van de eerder voorziene 1.15m.
- De bunker vertoont op het eerste zicht totaal geen directe sporen van strijd. .
- De bunker is heden volledig vrij.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 72.097,66 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 57.893,26 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 58.393,26 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- Deze bunker ligt verborgen in de Betsbergse bossen, Oosterzele.
- De bunker ligt volledig op privéterrein en kan alleen bezichtigd worden mits toestemming van de eigenaar. Respecteer de privacy aub.
|
Voorstudie voor de bouw van de bunker. Merkwaardig is dus wel dat de bunker hierbij wordt geschetst op terrein 94 (deel uitmakend van terrein van de familie Hye Hoys) en niet op perceel 93 waar hij uiteindelijk werd gebouwd.
Ook is de geschetste vuurrichting in dit geval zo goed als oostelijk.
|
|
|
Detail van het terrein voorzien in de voorstudie. Merk ook op dat hier nog een zo goed als vierkant domeintje wordt voorzien om te onteigenen.
|
|
|
Onteigeningsschets horende bij deze 3 bunkertjes. Be14 (Meest westelijk), Be15 (meest zuidelijk) en Be19 (meest oostelijk en noordelijk).
Vervelend om u proberen te oriënteren is dat niet alle huidige wegels op deze schetsen vermeld staan, wat er allicht op wijst dat het in eerste instantie privéwegels zijn en geen officiële wegels.
|
|
|
Detail uit bovenstaande schets. Be19 ligt rechts bovenaan. Wel merkwaardig is dat de tijdelijke (en ook permanente erfdienstbaarheid) vanaf de westelijke rondgang op Betsberg, juist achter perceel Be14, langs rand perceel 97 tot de bijkomend getekende erfdienstbaarheden van Be19, niet worden getekend op de schets.
|
|
|
Merkwaardige erfdienstbaarheden bij deze bunker die uiteindelijk over een zone van 7 meter breed verlopen. 5 meter van de tijdelijke erfdienstbaarheid op perceel 93 en 2 meter van de permanente erfdienstbaarheid op perceel 94. Waarom deze merkwaardige regeling is ook mij niet duidelijk.
|
|
|
Terreinschets horende bij de originele bouwplannen. Merkwaardig is wel dat men het terrein die toch midden in een bos was gelegen, volledig gaat afspannen met draad. Uit deze schets blijkt de vuurrichting wel degelijk meer oostelijk - noordoostelijk te zijn.
|
|
|
Origineel grondplan van deze bunker op Betsberg.
|
|
|
Dwarsdoorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Ook hier is duidelijk de bloembakstructuur op het dak van de bunker te zien.
|
|
|
Doorsnede CD bij hetzelfde grondplan. De afvoer achteraan de bunker was wel degelijk met zinken goten uitgewerkt. Deze zijn heden ook allen verdwenen.
|
|
|
Be19 zoals hij vanuit het bos in het zicht komt. Niet meteen sterk opvallend dus. |
|
|
Vooraanzicht op deze sterk overgroeide, door de bloembak op het dak, zeer hoge bunker. Door deze overgroei is het natuurlijk ook moeilijk goed te gaan verklaren of de bunker al dan niet veel sporen draagt van de meidagen '40. |
|
|
Bunker Be19 bij het vallen van de avond, anno 2011. |
|
|
Vooraanzicht met de beide schietgaten toch vrij goed zichtbaar als witte vlekken. |
|
|
Binnenzicht door het linker schietgat. |
|
|
Binnenzicht rechter schietgat. Ongelukkig blijkt toch al opnieuw een oud matras tot in het toegangssas van de bunker gesukkeld. |
|
|
Rechter zijkant van de bunker. Achteraan rechts het toegangssas. Ook valt op dat de bunker wel een groot oreillon heeft. |
|
|
Detail van de toegang. Op deze plaatsen valt meteen op hoe hoog de bunker is door de extra bloembak op het dak. |
|
|
|
|
Blik vanuit de bunker naar buiten. |
|
|
Achterkant van de bunker. Links het toegangssas. |
|
|
Achterkant van de bunker. |
|
|
Restant van de waterafvoer van de bloembak op het dak van de bunker. Hier ging origineel een zinken goot met zelfs onderaan een fonten uiteinde. Alels is ondertussen op een enkele bevestingshaak verdwenen. |
|
|
Linker zijkant met rechts het grote oreillon. |
|
|
Zicht op het toegangssas vanuit de rechter bunkerkamer. |
|
|
Binnenkant van de rechter mitrailleurkamer (van voorkant gekeken). Doordat de bunker zeer vochtig is aan de binnenkant (alhoewel hij niet echt onder water staat), valt de plakkerij ondertussen letterlijk van de muren. |
|
|
Detail van de mitrailleuropstelling. De bunker is zoals zovelen totaal ontdaan van al het ijzer. Wel zijn de extra betonnen sokkels voor de Hotchkiss- of Coltmitrailleurs nog intakt, inclusief de eikenhouten blokjes. |
|
|
Achterkant van verbinding tussen beide mitrailleurkamers. Links achteraan het toegangssas. |
|
|
Binnenzicht in tweede mitrailleurkamer. Het R-richtteken op de muur is nog heel intakt aanwezig. |
|
|
Detail mitrailleuropstelling. |
|
|
Achterwand tweede mitrailleurkamer. |
|
|
Afgebrande haken op de achtermuur. Zoals duidelijk zichtbaar op de foto, hangt het water hier in dikke droppels aan het plafond. |
|
|
| |
|
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
