d1
 
Bunkernummer
D1
Oud Bunkernummer
CA15
Lokatie
Astene
Toegankelijkheid

Volledig afgesloten (ommuurd)
Aantal kamers

2 achteraan onderling verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Westen - Noordwesten

Korte beschrijving van de bunker

  • Uitwendige kenmerken.
  • Het geheel was ommuurd met baksteen.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De schietgaten waren afgesloten met 2 luiken in gegalvaniseerd plaatijzer, openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH). Op dit plaatijzer waren houten raamprofielen gekleefd om het geheel nog explicieter het uitzicht van echte ramen te geven.
  • Op de rechter zijmuur bevond zich nog een valse deur van 1.00m x 2.00m (BxH) zonder openaars gezien er geen schietgat achter verborgen zat.
  • Het bunkertje had een zadeldakje opgetrokken in hout en als dakbedekking rode Boomse dakpannen.
  • Om het bunkertje te betreden was het toegangssas voorzien van enkele in beton gegoten treden. Beneden in dit sas was een sterfputje voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het was bijkomend omgeven met beplantingen om het zo weinig mogelijk opvallend te maken binnen de bestaande schaarse bebouwing.
  • Het schootsveld voor de bunker is ooit afgegraven geweest om het zo groot mogelijk te maken. Zo was er voor het schietgat bij het oreillon (rechts) bijkomend een sleuf uitgegraven om dit schietgat ten volle zijn schootsveld te geven.
  • In het voorontwerp staat vrij duidelijk omschreven hoe dit bunkertje er diende uit te zien.
  • Het was een bunkertje volledig ommuurd met baksteen met het uitzicht van een bijgebouwtje zoals er bij de woning bij nummer 13 ook (toen) eentje zou moeten geweest zijn. Dit moet bijna refereren naar nr 13 in de toenmalige "Oudestraat" daar de rest van de wegen meer noordelijk toen officieel nog niet bestonden.
  • Structuur.
  • De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn en een toegangssas.
  • Opmerkingen.
  • Het was de eerste achterliniebunker aansluitend bij het steunpunt Astene. Hij stond tussen As8 (485 m) en C1 (260 m).
  • Het bunkertje was naast de standaard voorziene Maximmitrailleurs ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.
  • De originele vuurrichting is parallel met de weg in de richting van het toegangshek van de woning waar de bunker heden bijstaat.
  • Het terrein horende bij de onteigening voor de bunker zelf was gelegen op perceel Astene Sectie C perceel 88b ter grootte van 1 are 55 ca, gekadastreerd als landbouwgrond.
  • De permanente erfdienstbaarheid over een strook van 2 meter breed, moest het mogelijk maken voor de militaire overheid de bunker te bereiken.
  • Deze verliep in een strook in lijn tussen het perceel onteigend voor de bunker en de huidige "Oudestraat". De rest van de meer noordelijke wegen op het schiereilandje waar steunpunt Astene werd op gebouwd, bestonden toen namelijk nog niet. Op die wijze verliepen deze voor 140 meter over perceel 73b en nog eens over een strook van 35 meter over perceel 73a.
  • Voor de tijdelijke erfdienstbaarheid werden deze zelfde stroken uitgebreid tot een zone van 5 meter breed. Deze tijdelijke erfdienstbaarheid was nodig om de bouw van de bunker mogelijk te maken. Deze tijdelijke erfdienstbaarheid was maar 8 maanden.
  • De akte voor zowel de aankoop van het perceel waar de bunker werd op gebouwd alsook de bijhorende erfdienstbaarheden werd verleden op 3 april 1935 voor de totale prijs van 1775 Bef. De terreinen waren toen allen bezit van Madame de Baronnes de Spoelberch. De akte werd trouwens niet met haar afgehandeld maar met Baron Rene d'Huart met wie ze samen gedomicilieerd was op het kasteel te Schaltin.
  • Daarnaast bevatte de akte ook nog een clausule waardoor de originele eigenaar van het perceel jaarlijks een intrest van 5% ontving op het originele totaalbedrag, te rekenen vanaf de dag dat de akte getekend werd. Voor deze akte betekent dit een jaarlijks bedrag van 88.75 Bef.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
  • Op actuele kadasterplannen is er totaal geen sprake meer van de hierboven vermelde percelen. Vrij logisch als je denkt hoe het geheel hier na de oorlog massaal werd verkaveld.
  • Het gehele terrein inclusief het perceel van de bunker, maakt heden deel uit van perceel 88d2.
  • Heden ten dage is het bunkertje opnieuw volledig ommuurd om het aan het zicht te ontrekken. De muur met het oreillon is heden ten dage de muur die zichtbaar is vanop de straatkant. Door hem na de oorlog opnieuw volledig te ommuren met baksteen is hij opnieuw volledig afgesloten van de buitenwereld. Hierdoor zijn zowel de toegangsdeur als de schietgaten niet meer te zien. De bunker is dus wel degelijk nog bestaande en bewaard maar op een manier die men toch ook moeilijk kan gaan bestempelen als de ideale manier voor conservatie.
  • De bunker is heden ten dage aan de bovenkant omzoomd met een mooie gelaste omheining maar wordt anderzijds alweer ontsierd door één van de zovele schotelantennes bij deze woning.
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject C terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 56.345,18 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 56.845,18 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden

  • komende van de Emiel Clauslaan, uit de richting van St Martens Latem, draait men rechtsaf de Oudeweg in.
  • Blijf steeds zoveel mogelijk rechts volgen op de splitsingen. De straatnaam gaat over in de "Dokter A. Martenslaan".
  • U komt op uw linker kant aan een grotere grasvlakte. Als u deze ziet ligt de bunker rechts van de weg. Hij steekt wat uit naar voor op de weg en is dus volledig ommuurd met baksteen. Mocht u hem niet meteen terugvinden, kijk uit naar een schotelantenne die er bovenop is geplaatst.
Bijhorende foto's

Zeer bleek getekende onteigeningsschets horende bij deze bunker. De donkere centrale 5-hoek is het onteigende perceel. Rechts van het perceel lopen de erfdienstbaarheden zo goed als loodrecht op de zuidelijk nog getekende huidige Oudestraat.

Op de schets staan rechtsboven het onteigende perceeltje nog 2 kleine gebouwtjes (allicht stalletjes). Mogelijks waren dit de eerder gemelde camouflagevoorbeelden.

Terreinschets horende bij de bouwplannen. Hierop is duidelijk de vuurrichting te zien. De bunker moet dus gedeeltelijk op de wal gekeken hebben naast de Leie alsook de Leie zelf.

Merk ook op dat er voor het schietgat naast het oreillon letterlijk een sleuf gemaakt diende te worden om dit schietgat voldoende schootsveld te geven.

Rechtsboven zie je ook één van de twee reeds bestaande gebouwtjes dicht bij de bunker staan. Deze gebouwtjes zijn heden in elk geval allen verdwenen.

Grondplan van de heden niet meer als bunker te herkennen blok langs de weg. De bunker is op het plannetje georiënteerd zoals men hem tegenkomt vanop de weg.

Je ziet ook duidelijk in de wand gericht naar de huidige openbare weg nog een valse deur.

d1

Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Deze doorsnede is letterlijk genomen doorheen het schietgat met het bijhorende grondwerk, naast het oreillon.

Doorsnede CD bij hetzelfde grondplan. Deze doorsnede is genomen doorheen het toegangssas, kijkende op de achterkant van de bunker.

Ook het sas had in dit geval een zadeldakje.

Kadasterplan anno 2014. Er is duidelijk door de verkavelingen van deze percelen, geen link meer naar de oude perceelnummers bij deze bunker ter sprake gekomen, namelijk 88b, 73a en 73b.

Detail van het perceel 88d2 met duidelijk zichtbaar de bunker (tegen de weg zelfs wat uitstekend naar de weg toe). Alles blijkt actueel opnieuw weer samengevoegd onder het kadastraal perceel 88d2.

Van de percelen die dienden voor de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden is al helemaal niets herkenbaar meer te vinden.

Het mag meteen duidelijk zijn dat het huidige terrein al heel wat voller is gebouwd dan het terrein bij de bouw van de bunkerlijn. De erfdienstbaarheden liepen ongeveer zoals getekend met de dikke rode lijn. Ze moet ongeveer uitgekomen hebben aan de overkant van de Oudestraat ter hoogte van het weilandje dat heden nog bestaat. Het is dit weilandje waarachter ook de bunker C1 dient gezocht te worden. De locatie waar de getekende erfdienstbaarheid aankomt op de Oudestraat moet trouwens ooit een soort pleintje geweest zijn.

Zicht vanop de weg anno 1995. Ook toen was het bunkertje reeds totaal aan het zicht onttrokken. Ik ben er dus ook tot op de dag van vandaag nog niet in geslaagd aan een foto te geraken van dit bunkertje waar hij op te zien is zonder de ommuring. (Foto:Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Hetzelfde zicht anno 2006. U kijkt hier dus op het oreillon (juist achter de elektriciteitspaal. De twee schietgaten moeten ergens achter de rode beukenhaag gezeten hebben.
d1
Achterkant en rechter zijmuur van de bunker. Wel jammer dat op deze wijze elke originele camouflage voor goed is verdwenen. Onder de groene klimop moet ooit nog ergens een valse deur gezeten hebben. Tot op heden is niet echt duidelijk of er in de huidige ommuring nog originele camouflagemuur verwerkt zit of of dit letterlijk een tweede bakstenen ommuring is rond dezelfde bunker..
d1
Zicht op de bunker vanuit de tuin van de woning.
d1
Zicht op de voor- en linker zijkant van de bunker. De zwarte pomp zit langs de voorkant van de originele bunker.