Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- De camouflage van de bunker is deze van een ruw stenen uiterlijk, beter gekend onder zijn technische naam, Tyrolien Mamelonné.
- Origineel was hij geverfd met een lichtgroene grondverf, hierop waren daarna mogelijks nog groene en bruine kleurvlekken aangebracht.
- De toegangsput voor het eigenlijke toegangssas was afgesloten met een metalen valluik van 0.90m x 0.80m.
- Het op die manier kleine overblijvende toegangsgat was extra afgesloten met 2 houten toegangsdeurtje van elk 0.45m x 0.75m (BXH). Of dit ooit heeft geklopt is nog zeer moeilijk te achterhalen omdat dit enkel wordt vermeld in het originele bestek maar voorlopig nergens ten velde kon worden bevestigd als ooit aanwezig geweest. Zelf heb ik daar mijn twijfels over.
- De schietgaten waren afgesloten door metalen valluiken van 0.96m x 0.37m (BxH).
- Voor men het eigenlijke toegangssas kon betreden diende men nog met stijgijzers (geen trap zoals in het bestek beschreven) 1.25m te dalen tot het niveau van de bunker.
- In het toegangssas werd een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Allicht is het perceel met de bunker er op nooit echt afgescheiden geweest met afsluiting of draad van de rest van het weilandje waarvan het werd onteigend. Daardoor is de bunker mogelijks zelfs gewoon tijdens gebruik als bunker mee is geïntegreerd gebleven in het respectievelijke weilandje.
- De bunker was vrij sterk ingewerkt in de helling van het terrein en diende zo weinig mogelijk af te steken tegen de rest van de omgeving, onder andere door de toegepaste camouflagekleuren. Het was zeker nooit de bedoeling de bunker te gaan accentueren of te laten opvallen in het landschap.
- Structuur.
- De bunker bevat twee achteraan verbonden mitrailleurkamers en een sas.
- Opmerkingen.
- Het is een voorliniebunker op de rechter kant van Muntekouter tussen Mu10 (125 m) en Mu12 (160 m). Het is 1 van 3 vrij kort bij elkaar opgestelde voorliniebunkers aan de oostzijde van de Hundelgemsesteenweg die allen deel uitmaakten van het weerstandsnest Muntekouter. Op deze zijde ligt ook nog een kleiner bunkertje in dekking iets achteruit, namelijk Mu16 (210 m). Ook Mu15 aan de overzijde van de steenweg, ligt amper op 210 m van dit bunkertje verwijderd.
- De mitrailleurkamers waren naast de standaard voorziene Maximmitrailleur ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.
- Voor de bouw van deze 2-kamersmitrailleurbunker werd een vrij aanzienlijk vierkant perceel onteigend ter grootte van 2 are 88 ca van het perceel Munte unieke sectie kadastraal perceel 117. Het onteigende perceeltje sneed zo goed als het onteigende perceeltje in 2 omdat het er ook nog eens dwars werd uitgehaald, waardoor het letterlijk zo goed als voor de rest nutteloos werd voor de originele eigenaar. Het terrein stond geklasseerd als landbouwgrond (weiland).
- Omdat het onteigende perceeltje niet verbonden was met enige officiële openbare wegen, werd een permanente erfdienstbaarheid voorzien in de richting van de Hundelgemsesteenweg. Dit verliep over een strook van 2 meter breed tegen de grens met de noordoostelijke percelen 114a en 72. Deze permanente erfdienstbaarheden dienden om het onteigende perceeltje voor de bouw ten allen tijde te kunnen bereiken voor de militaire doeleinden waarvoor het werd onteigend.
- Daarnaast diende deze zelfde strook nog uitgebreid te worden op dezelfde percelen tot een strook van in totaal 5 meter breed om de bouw van de bunker mogelijk te maken. Deze tijdelijke erfdienstbaarheden waren maar geldig voor acht maanden na het tekenen van de akte.
- De strook om deze erfdienstbaarheden te verwezelijken is een heden nog altijd bestaande losweg die ook nu nog altijd wordt gebruikt om onder andere het perceel 117 te kunnen bereiken. Deze losweg loopt heden wel nog maar tot aan de grens met perceel 117.
- Binnen dezelfde akte voor de onteigening was ook deze permanente en tijdelijke erfdienstbaarheid inbegrepen over een lengte van 45.5 meter vanaf de noordhoek van het perceel tot het perceeltje onteigend voor de bouw van de bunker.
- De akte voor deze onteigening en bijhorende erfdienstbaarheden werd opgemaakt aan Mr Achiel Polet, landbouwer, wonende te Baaigem op 9 maart 1935.
- De akte bevatte geen bijkomende clausules voor jaarlijkse intresten.
- De akte werd verleden voor amper een prijs van 1000 BEF terwijl de akte origineel was opgemaakt voor een bedrag van 2000 BEF. Zelfs deze 2000 BEF was al een belachelijk laag bedrag voor een perceel van dergelijke grootte in combinatie met de bijhorende erfdienstbaarheden.
- Dat er ook zeker toen al meer te rapen viel bij dergelijke grote onteigeningscampagnes mag duidelijk blijken uit onder andere deze akte.
- Blijkbaar diende dit boertje (dat allicht amper kon lezen of schrijven) het gelach te betalen voor een meerprijs voor de onteigening horende bij de bunker Mu10 (125 m verderop gebouwd). De eigenares van dat perceel was getrouwd met een notaris uit Gent en deze wist de prijs voor zijn onteigend perceeltje (ook landbouwgrond en slechts 1 are 43 ca groot) op te drijven van 3785 BEF naar 4352 BEF.
- Het lijkt er sterk op dat men hetgene men daar extra heeft dienen te betalen om de deal afgesloten te krijgen simpel heeft laten betalen door dit kleine boertje die amper is betaald voor zijn deelname in het totaalproject.
- Omdat het perceel 117 niet raakte aan de steenweg werden bijkomend nog twee aktes opgesteld.
- Enerzijds een akte aan de Heer Prosper Niemegeers, onderwijzer te Leeuwergem op 27 maart 1935 voor zijn deel in de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheid over de losweg over het perceel 115a over een lengte van 80 meter. Deze akte bevatte geen clausule voor jaarlijkse interesten maar wel voor de staat waarin de los diende te zijn na de uitvoering van de werken. Zo mocht de originele grond geen noemenswaardige wijzigingen ondergaan door het aanbrengen van andere grond, zand, stenen of enig andere vreemde objecten die zouden kunnen achterblijven bij de bouw van de bunker.
- Hij ontving voor deze erfdienstbaarheden de eenmalige prijs van 150 BEF.
- Anderzijds was er ook nog een akte aan de Heer Hubert De Smet, landbouwer te Munte op 9 maart 1935 voor zijn aandeel in de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheid over de losweg over het perceel 116a over een lengte van 28 meter. Deze deelakte bevatte geen bijkomende clausules en werd afgesloten voor de eenmalige prijs van 100 BEF.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Ondanks dat het terrein voor de bouw van de bunker ooit werd onteigend kreeg dit toen in het kadaster geen nieuw kadasternummer of aparte index toegekend.
- Op het huidige kadaster lijkt men zelfs het bestaan van deze bunker gewoon vergeten. Zo bestaan alle eerder gemelde percelen nog altijd. Perceel 117 is ongewijzigd nog altijd perceel 117 en de bijhorende bunker staat er zelfs niet op vermeld. Perceel 115a is om onduidelijke redenen 115b geworden. Idem werd perceel 116a perceel 116b.
- In 1962 stond deze bunker nog altijd op de lijst van toen nog te verkopen bunkers. Het lijkt mij dan ook nog altijd vrij waarschijnlijk dat hij nog altijd staatseigendom zou zijn of zelfs officieel door de staat mogelijks wel eens totaal vergeten zou kunnen zijn wegens zelfs niet aangeduid op het huidige kadaster met een apart kadasternummer.
- De bunker draagt hier op de voorlijn van Muntekouter niet direct sporen van strijd. Op deze zone van Muntekouter is er buiten enkele kleinere schermutselingen ook niet echt veel gekend van militair aandringen van de Duitse invallende troepen.
- De bunker was lange tijd nog volledig afgesloten op het weilandje (een paardeweide) waarop hij staat. Enkel de beide schietgaten waren altijd al vrij en de toegang was nog altijd volledig dichtgemetst.
- In 2011 informeerde de nieuwe eigenaar van het weilandje over de mogelijkheid de bunker aan te bouwen met een paardenstal maar hij verkoos uiteindelijk zijn stal officieel in de buurt van de toegang van het weilandje te bouwen. Dit is de bouw die men ook op huidige kadasterplannen kan zien.
- In dezelfde periode heeft hij echter ook de taak op zich genomen de toegang op halve hoogte vrij te maken. Hierdoor is een aan de binnenkant zeer intact bunkertje aan het licht gekomen. De binnenkant is namelijk nog vrij volledig op de gepantserde deur na die werd verwijderd. Ook het andere kleinere gerief. Haken, chardomes en tabletten voor de kogelpersen van de Maximmitrailleurs zijn allen nog aanwezig.
- Wat zeer positief is, is dat de huidige eigenaar van de weide alvast het bunkertje weet te respecteren en er voorlopig alles aan doet om het in zijn prachtige staat dat het inwendig nog is, probeert te bewaren, waarvoor dank.
- Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 60.786,58 Bef gekost hebben.
- Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 61.286,58 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Originele voorstudie bij deze bunker. Links de Hundelgemsesteenweg. De vuurrichting is volledig Oostelijk, gericht op de velden tussen de bunker en de Ruspoel te Munte. |
|
|
Detail bij dezelfde voorstudie. Het perceeltje onteigend binnen perceel 117 maakt bijna letterlijk van de originele weide, 2 nog kleinere weides. |
|
|
Onteigeningsschets zoals terug te vinden bij de 3 bijhorende aktes. De erfdienstbaarheden liepen over een los tot bij de bunker. Deze liep hiervoor dan eerst nog 80 meter van de Hundelgemsesteenweg over de rand van perceel 115a, 28 meter over perceel 116a en nog eens 46 meter over perceel 117 waar het onteigende perceeltje origineel deel van uitmaakte. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. |
|
|
Grondplan van deze 2-kamers mitrailleurbunker. |
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Deze doorsnede loopt doorheen het toegangssas en dwars door de 2e mitraileurkamer, kijkende naar de achterzijde.
Leuk is ook de toegangskuil die blijkbaar ook nog eens apart afgesloten was met een soort metalen luik. Hiervan zijn voorlopig nog geen detailplannen teruggevonden.
|
|
|
Doorsnede CD bij hetzelfde grondplan is een langsdoorsnede doorheen het schietgat en het toegangssas.
Ook deze bunker zit wel vrij diep in het terrein ingewerkt. Je verschiet er eigenlijk van hoeveel terreinverschil er ter plaatse is tussen achter- en voorzijde van de bunker.
|
|
|
Actuele kadasterschets anno 2015 van de terreinen waar deze bunker zich bevond. Het gebouwtje bovenaan perceel 117 is niet de bunker maar de recent gebouwde paardenstal. De bunker ligt meer centraal op dit perceel en is er zelfs niet eens op vermeld. Ook is het merkwaardig dat nadat het perceel de onteigening heeft gekend voor deze bunker, het nog altijd hetzelfde perceelnummer draagt. Indien de bunker opnieuw overgenomen zou zijn, zou normaal ook dat nummer een nieuwe index moeten hebben verkregen. Dit laat vermoeden dat de bunker allicht nooit officieel opnieuw zal zijn overgekocht.
|
|
|
Luchtfoto van Google Earth met de 3 voorliniebunkers aan de oostzijde van de Hundelgemsesteenweg op Muntekouter vlot zichtbaar. Het dichtstbij de Hundelgemsesteenweg ligt Mu10, dan Mu11 en Mu12. Ook de zware Mu9 is nog goed zichtbaar links vlakbij de Hundelgemsesteenweg. |
|
|
Vooraanzicht anno 1995. De bunker heeft een Tyrools uiterlijk zoals er op Muntekouter vrij veel exemplaren terug te vinden zijn. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Rechter zijkant. De toegangskuil zit aan de andere zijde van de bunker. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Vooraanzicht van dit bunkertje anno 2000. Linksvooraan lag nog een origineel grenspaaltje DN dat heden verdwenen is. (Foto: Collectie De Muntenaar) |
|
|
Zicht op de achterkant van de bunker vanaf het weiland waar hij op staat. Deze oudste eigen foto's dateren van 2006 - 2007 |
|
|
De toegang was toen nog volledig afgesloten. Er was blijkbaar ooit wel eens gepoogd hem vrij te krijgen maar de poging is blijkbaar vroegtijdig gestopt. Het toen weggehakte puin lag nog goed zichtbaar in de toegangskuil. |
|
|
Detail van de kuil. De bunker bevat dus blijkbaar naast het meeste ijzerwerk aan de binnenzijde ook nog zijn originele klimijzers in de toegangskuil. |
|
|
Vooraanzicht van deze Tyrools gebochelde bunker. |
|
|
Detail van het meest linkse schietgat. Er zijn bijna geen kleuren meer te zien van deze zijde. Dit laat vermoeden dat de originele grondkleur lichtgroen (Vert Vessie) was. |
|
|
Aan de binnenzijde van hetzelfde schietgat zie je trouwens nog meer originele camouflagetinten, allicht lichtbruin en donkerder groen. |
|
|
Binnenzicht in het tweede schietgat. Hier zijn de lichtgroene en geelbruine vlekken nog beter zichtbaar. |
|
|
Achterzijde van de bunker. De ganse uitstekende blok is niets anders dan het toegangssas. De toegangskuil steekt op deze foto links achteraan. |
|
|
Mooie sfeerfoto anno 2010 (Collectie Bram Lodens) |
|
|
In 2011 werd de weide met de bunker overgekocht door de huidige eigenaar. Dit is op het moment zeker een persoon die het bunkertje wel nauwer aan het hart ligt.
Het grootste gedeelte van het jaar staat er op de weide een paard. Gelieve het diertje zijn rustige verblijf te waarderen en de bunker zoveel mogelijk te bekijken vanaf de terreinen er rond.
|
|
|
De eigenaar heeft rond die periode de bunker die tot toen nog altijd buiten de beide schietgaten volledig afgesloten was, gedeeltelijk vrijgemaakt zoals hier al zichtbaar op deze foto. |
|
|
Achtezijde van de bunker. Links het uitstekende toegangssas. Rechts het oreillon naast het linker schietgat. |
|
|
Vooraanzicht op de bunker, zoals altijd als het paard er is, bewaakt door deze trouwe viervoeter. |
|
|
|
|
Ook de pogingen van de eigenaar de bunker vrij te maken, vielen niet mee.
Zelfs met de grove middelen bleek het vrijmaken geen sinicure. Ook deze bunker is zeker over een 6 tal halvesteenslagen dichtgemetst geweest. Hier is de bunker in elk geval nog altijd niet vrij.
|
|
|
De vrijgemaakte toegang. Ook vlot zichtbaar is de toegangskuil. Merk op dat er rond de kuil een metalen profiel ligt. Dit zal ook nog eens een extra metalen luik hebben gehad. Met dit luik afgesloten zal het onmogelijk geweest zijn het eigenlijk gekende hekje te openen. Alleen vind je van dit valluik geen detailtekeningen terug buiten wat af en toe op sommige detaildoorsnedes van bepaalde bunkers te zien is. |
|
|
De beperkt geopende toegang van binnenuit de bunker gezien. |
|
|
Zicht op het toegangssas vanuit de rechter mitrailleurkamer. Het valt meteen op dat zelfs achteraan de mitrailleurkamers de tabletten voor de kogelpers van de Maximmitrailleurs nog intact aanwezig zijn. |
|
|
Binnenzicht in de mitrailleurkamer juist achter het toegangssas. Doordat de bunker nog maar net was geopend, lag hij nog vrij rommelig op de vloer. Dit is allicht heden ook grotendeels geruimd. Qua ijzerwerk is deze bunker aan de binnenzijde op de gepantserde deur na, zo goed als intact. |
|
|
Detail van de vrij intacte schietopstelling. |
|
|
In dit geval (oostkant Hundelgemsesteenweg) zijn de bunkers op de voorlijn van het weerstandsnest naast voor Maximmitrailleurs ook opnieuw ingericht voor Hotchkiss- en Coltmitrailleur. Aan de overzijde van de steenweg is dit in het algemeen bijkomend voor de Browning FM30. De betonnen sokkels bevatten opnieuw nog al hun originele houten blokken. |
|
|
Op de rechter zijmuur naast het schietgat nog zeer duidelijk het "R" richtteken om de Maximmitrailleur perfect loodrecht op het schietgat te kunnen opstellen. De ronde gaten waarvan u er links nog een kunt zien, zijn ventillatiegaten. |
|
|
Een van de twee intactie tabletten achteraan de mitrailleurkamer. |
|
|
Achterzijde van de mitrailleurkamers. |
|
|
Een even intacte tweede mitrailleurkamer. |
|
|
Detail van de intacte 2 betonnen sokkels. Wat de functie is van dat kleine veel lagere plateau tussen de beide poten is nog altijd een onuitgeklaard mysterie. |
|
|
De vuursector van deze bunker. Volledig oostwaarts kijkende naar de velden tussen Ruspoel en deze bunker. |
|
|
| |
|
