Beschrijving van het Belgische mobiele 47mm geschut.

Hieronder ziet een schets zoals die kon gevonden worden in de eigenlijke handleiding van het F.R.C. (Fonderie Royale des Canons). De schets is deze van het kanon zoals het kon opgesteld worden op zijn veldaffuit, met de wielen los van de grond.

Van dit type kanon waren er binnen het Belgische leger twee courante types in gebruik, namelijk het model 1932 en het model 1936. Model 1936 onderscheidde zich van model 1932 doordat het korter was. Hierdoor was het ook interessanter om gebruikt te worden in de bunkers.

Voor zijn tijd was dit zeker een van de betere antitankkanonnen. Het was zeker de meerdere van het zijn Duitse tegenhanger in de strijd die plaats vond in mei 1940, de Duitse PAK36 (37 mm geschut, jaartal van in dienstneming 1936).

Een C47 kanon woog in totaal 568 kg. Het maximum vuurbereik waarbinnen het doeltreffend mocht beschouwd worden, bedroeg 1000 meter.

Het wapen was geschikt om twee types van granaten af te vuren.

1. De obussen geschikt voor het doorboren van pantserplaten. Deze haalden hun goede eigenschappen uit een grotere afvuursnelheid van het projectiel. Zij haalden een afvuursnelheid van 675 meter per seconde. De afgevuurde kogel woog 2.61 kg. De ganse obus woog 4.56 kg en bevatte voor het afvuren 0.315 kg explosief. Het doordringingsvermogen van dergelijk projectiel was toen ongeveer 4 cm staalplaat, wat zeer veel was bij aanvang van de oorlog. Men kon dit antitankgeschut dan ook rekenen bij het betere van wat in gebruik was tijdens de meidagen '40.
2. De obussen met een explosieve kop, geschikt voor artilleriebeschietingen. Deze hadden een afvuursnelheid die een gans stuk lager lag, namelijk 450 meter per seconde. De afgevuurde kogel woog inclusief zijn nog aanwezige explosieve lading van 0.175 kg, 1.665 kg. De ganse obus woog 2.435 kg waarin nog eens 0.140 kg explosieven zaten voor het afvuren van de kogel.

De Bunkers voorzien voor het plaatsen van een mobiel C47-kanon.

In een nota van 20 November 1934 wordt uiteindelijk beslist het bestaande 47 mm antitankgeschut in de bunkers in te werken en niet standaard over te gaan op buitenopstellingen voor deze wapens. Dit was een idee dat op dat moment nog altijd speelde voor de uitwerking van de opbouw van TPG.

Op de ganse bunkerlijn bruggenhoofd Gent vond men 18 van dergelijke bunkers. Het gaat in dit geval telkens over tweekamersbunkers. De ene kamer is volledig afgescheiden van de andere. Een kamer is bedoeld voor de opstelling van een mobiel 47mm kanon, de andere voor de opstelling van een mitrailleur. Soms was deze mitrailleurkamer ook nog eens voorzien van een observatiekoepel.

Men kan deze bunkers vrij gemakkelijk herkennen daar het toch de zwaardere modellen van bunkers zijn die men op de linie kan terugvinden. Ook is het schietgat voor een mobiel kanon merkelijk hoger en breder dan een schietgat voor een mitrailleur. Het schietgat bood ook minder bescherming aan de bedieners van het kanon dan een schietgat voor mitrailleurs.

Wel het vermelden waard is dat deze dubbele bunkers, een mitrailleurkamer met eventueel een koepel en de kanonkamer telkens ten opzichte van elkaar opgebouwd werden als twee onafhankelijke bunkers. De twee kamers konden dan ook in theorie zonder probleem voort functioneren als bunker, zelfs al was de ene kant van de bunker bezet door de vijand. Meestal moest men het dan wel gaan bekijken als was de kanonkamer bezet door de vijand. Er was trouwens in de meeste van dit type van bunkers een mogelijkheid voorzien om vanuit de mitrailleurkamer de kanonkamer te kunnen bestoken met handgranaten zonder de mitrailleurkamer te moeten verlaten.

Hieronder ziet u twee originele detailplannen uit de Moskou-archieven en een buiten- en binnenzicht van een schietgat voor een mobiel 47mm kanon. Het binnenzicht is van de bunker A44 te Kwatrecht naast de Schelde. Het buitenzicht is de bunker A33 te Gijzenzele (Oosterzele). Het probleem is dat er van deze schietgaten maar zeer weinig zijn die volledig vrij zijn. De meesten zijn nog volledig of gedeeltelijk dichtgemetst. Hierdoor zijn ze meestal niet mooi fotografeerbaar.

Langsdoorsnede van kanonkamer voor mobiel C47 geschut..

De reden dat men in de bunkers een dergelijk staketsel bouwde, was omdat de interne ruimte in zo een kamer voor een mobiel C47-kanon op te stellen zeer beperkt was. Het was geen sinecure om het kanon in deze beperkte ruimte te proberen draaien en richten. Om tijd uit te sparen werd daarom dat staketsel gebouwd. Het kanon kwam in feite op een soort van karretje of chariot te staan die zelf op een boogvormig railstelsel kon verreden worden. Hierdoor was het eigenlijke kanon vliegensvlug verstelbaar van vuurrichting wat zeker een groot voordeel was tijdens de strijd.

Hieronder de vrij complexe plannen van een dergelijke opstelling zoals terug te vinden in de Moskou-archieven.

De onderste schets is maar de helft van de rolwagen. Men ziet wel duidelijk de bouten die heden bij sommige bunkers nog terug te vinden zijn op de bodem in de boogvorm. Let ook op de horizontaal getekende oprijstukken die voorzien waren om het kanon vanop het beton achter de toegang, tot op het staketsel te rijden. De achterste kleppen waren scharnierend zodat de verbinding met het achterliggend beton verdween, eenmaal het kanon op het staketsel stond. Ook werd het kanon allicht zeker op één manier verankerd op het staketsel, eenmaal het erop geplaatst was.

Hieronder ziet u nog enkele details van de eigenlijke rolwagen.

Voorlopig zijn deze 2 heden nog terug te vinden schietgaten aan TPG het kortstbij wat je ziet op de foto. Helaas hebben beiden ook wel zaken die mij laten twijfelen of het wel degelijk 1 van deze bunkers zou zijn. Links de bunker Be5, rechts de bunker A33. Bij Be5 zijn de kleuren op de zijkant van het schietgat nog originele tinten en op de oude foto is hier niets van zichtbaar. Bij deze bunker klopt wel het best de schade bovenaan het schietgat. Bij A33 kan de schade eventueel ook wel kloppen maar is de schuinte van het schietgat op de linker kant, niet identiek met de oude foto.

Voor alle originele plannen: Koninklijk Legerachief - De Moskou-archieven.