Duits militair vliegveld te Mariakerke uit WO I

Citadelpark Gent

Buskruitfabriek Cooppal Wetteren

Vliegvelden WO I Regio Gent

WO I Munitiepark Kwatrecht

De Dodendraad

De Hollandstellung - Duitse WO I bunkerlinie

Reichsschüle Flandern - SS-School Kwatrecht

Duitse Atlantic Wall Radarpost - Goldammer

WOI en II Munitiedepot De Ghellinck Zwijnaarde

Duitse gangen onder centrum Gent WOII

Publieke WOII Schuilplaatsen Groot Gent

Het Fort van Eben Emael

KW-linie

WO I - Kwatrecht - Melle

18 daagse veldtocht gekoppeld aan TPG

Neergestorte B17 te Kwatrecht 19-09-1944

De bevrijding WO II van de regio rond TPG

Details van de legers:

Gesneuveldenlijsten:

Contact en onbeantwoorde vragen

Media-aandacht

Copyright

Links

Korte geschiedenis van de Duitse militaire WO I luchthavens in de directe omgeving van Gent.

Algemene geschiedenis van deze vliegvelden tijdens WO I.
  • Wat is er heden nog terug te vinden van wat ooit het vliegveld van Mariakerke was?

In de loop van 1917 bouwden de Duitsers op het grondgebied van Mariakerke op een terrein dat bekend stond als "D'Hoogte" een bijkomend vliegplein voor Sint Denijs Westrem. De hoofdtaak van deze vliegvelden was de mogelijkheid het Westelijke front te kunnen bestrijken. De vliegvelden konden gebruikt worden om de geallieerde stellingen aan te vallen en te bestoken. Ook Groot-Brittannië was één van de rechtstreekse doelwitten.

(Plannetje: Heemkundige kring Marka)

Zoals op bovenstaande schets te zien waren de grenzen van het vliegveld als volgt:

  • Noordgrens: Beekstraat
  • Oostgrens: Verschansingsstraat
  • Zuiden: Vliegpleinklouterstraat en de Meersweg
  • Westen: Mariakerksesteenweg

Voor de bouw van het vliegveld werden aan de zuidkant van het terrein ter hoogte van de Vliegpleinkouterstraat een huisje dat als winkeltje werd gebruikt en een hoeve afgebroken. Hetzelfde lot ondergingen nog een 3 tal andere woningen en een hoeve langs de Meersweg. Die regio werd toen de Leegte genoemd omdat er amper bebouwing was.

Aan de oostkant werd een 100 tal meter verwijderd van de Verschansingstraat een Lindedreef grotendeels gerooid omdat de hoge Lindebomen te gevaarlijk waren voor de opstijgende en dalende vliegtuigen. Mogelijks betrof dit de dreef horende bij kasteel Ter Beke.

Bij de bouw van dit vliegveld zou ook gebruik gemaakt zijn van Russische krijgsgevangenen. Deze werden hier dan ingezet als dwangarbeiders. Er ligger er alvast enkele van begraven op de Westerbegraafplaats in Gent.

Het commandocentrum zat zo goed als zeker op het noordoostelijk van het vliegplein gelegen kasteel Ter Beken. In één van de bijgebouwtjes kunnen nog altijd mooie inscripties gevonden worden boven een van de deurtjes. Deze zijn zonder discussie te koppelen aan dit vliegveld omdat ze er letterlijk naar verwijzen.

Men leest hier duidelijk 2 talig geschreven:

Das Betreten des Platzes ist Verboten (Duits)

De toegang dezes Vliegplein ist streng verboden (half Duits half Nederlands)

(Foto's: Collectie Pieter Dirix)

Hieronder ziet u een oude luchtfoto van het desbetreffende vliegveld uit de collectie van het legermuseum te Brussel. Het is wel niet zo eenvoudig de structuur en de toenmalige wegenis op een recentere luchtfoto te proberen overbrengen.

foto vliegveld Mariakerke uit collectie Legermuseum Brussel
Hieronder ziet u dezelfde luchtfoto, een 35 tal graden gedraaid.
Wanneer u nu gaat vergelijken slaagt men er met wat moeite wel in beperkte gelijkende punten terug te vinden. Het eenvoudigste om te proberen vergelijken is het kruispuntje van de twee naar beneden afbuigende wegen. Deze zijn heden ook nog altijd op de luchtfoto te zien als een weiland of koutergebied tussen de bewoning en heden de Ringvaart. De weg die schuin van linksonder naar rechtsboven loopt noemt heden nog altijd vliegpleinkouter. Op de splitsing gaat deze weg schuin naar boven verder als een smaller zichtbaar wegeltje. De weg die meer in zuidoostelijke weg loopt, is de huidige zandloperstraat. Ook het vervolg van de Vliegpleinkouter, de huidige Edgard Blanquartstraat is reeds te zien. Op de splitsing van Vliegpleinkouter en huidige Edgard Blanquartstraat herkent men ook nog de huidige Verschansingsstraat.
luchtfoto originele terrein vliegveld Mariakerke

Er wordt ook door sommigen beweerd dat dit vliegplein werd gebruikt door Duitse Fokkers. Dit wordt echter door de ene bevestigd, door de andere ontkend. In elk geval was het vliegveld vrij vervaarlijk wegens de losse zandgrond zodat meerdere vliegtuigen bij het landen hier wel over kop gingen.

Er zijn nog nauwelijks restanten van structuren van dit vliegveld terug te vinden daar het totaal is opgegaan in een verkaveling.

Na 1918 werd op de kop van de Vliegpleinkouterstraat een zuil opgericht bestaande uit een in bakstenen uitgemetste voet met herdenkingsplaat en een sokkel die was opgetrokken van een pilaar van een in de westhoek vernielde kerk. Bij aanvang van de Duitse inval in de meidagen '40 werd de tekst op de zuil vernietigd omdat men vreesde dat deze wel eens in het verkeerde keelgat zou kunnen schieten op het moment dat Duitse troepen hem zouden weten te ontcijferen. Er stond namelijk op "Hier was het vliegplein van den Duitschen Vijand 1914 - 1918 Drongen". In 1958 bij de eerste verkavelingen, werd ook de zuil definitief uit het zicht verwijderd en verhuisd naar het Sint Lucasinstituut.

Buiten een enkele straatnaam zoals Vliegpleinkouter, zijn er nog nauwelijks restanten die aan dit vroegere vliegveld herinneren, terug te vinden. Toch is er hierop één uitzondering. Zo liggen er nog altijd restanten van een vernielde bunker in de voortuin van een woning langs de Verschansingsstraat. De woning staat wel degelijk gebouwd op terreinen die vroeger tot het vliegveld behoorden. Zie hiervoor deze aparte link met meer foto's van deze grotendeels vernielde bunker. Deze bunker zou bij het verlaten van het vliegveld door de Duitsers zijn opgeblazen met springstoffen.

In 1920 werd net zoals bij alle andere hier besproken vliegvelden op Sint Denijs Westrem na de meeste infrastructuur van het toenmalige vliegveld gesloopt. Het terrein had al elke activiteit als luchthaven verloren direct na het vertrek van de Duitsers.

De terreinen van het vliegveld gingen al vrij snel weer over in landbouwgronden en een gedeelte ervan werd trouwens ook ontzaveld. Dit verklaart dat d'Hoogte zeker niet meer zo hoog ligt als dit vroeger het geval was en er zelfs heden dieper gelegen stukken terug te vinden zijn.

Tijdens de Duitse bezetting in de jaren '40 bleek de teruggekomen bezetter enkel nog interesse te hebben in het vliegveld van Sint Denijs Westrem. Er is nog heel kortstondig een poging ondernomen ook Mariakerke opnieuw in gebruik te stellen maar de definitieve heropstart van dit hulpvliegplein werd al evensnel afgebouwd nadat een van de eerste vliegtuigen die hier poogde te landen met zijn wielen in een greppel terrecht kwam en over kop ging. De beperkte activiteiten die toen hier zouden worden gedaan, werden al snel overngenomen door Sint Denijs Westrem en Mariakerke werd nooit op een deftige manier hieropgestart..

Gebruikte bronnen voor foto's en teksten:

  • Het Vliegveld van Sint Denijs Westrem tijdens Wereldoorlog I en II door Georges Antheunis - Heemkring Scheldeveld - jaarboek XXXVI 2007.
  • Een vliegplein nabij Mariakerke - Heemkundige kring Marka - Adolf Plehiers - Dec 1976.
  • http://www.forumeerstewereldoorlog.nl (bestaat niet meer)
  • Info verkregen via Pieter Dirix

Routebeschrijving om het voormalige vliegveld terug te vinden.

  • Het enige dat u nog eenvoudig kunt terugvinden is de weg met als naam "Vliegpleinkouter" op het grondgebied van Mariakerke.
  • Ook het hoevetje bij kasteel ter Beken zou nog altijd de respectievelijke inscripties moeten bevatten.
  • Het fotograferen van de restanten van de vernielde bunker in de voortuin van een woning gelegen op het vroegere vliegveld van Mariakerke, werd enkel toegelaten mits de exacte lokatie niet te exact te vermelden op de website. Wie wat moeite doet, kan mits enige oriëntatie, de lokatie wel terugvinden.
  • Gezien het bovenstaande, gelieve de privacy van de huidige eigenaars van de woning met de restanten van de bunker in de voortuin te respecteren en de tuin niet zonder medeweten van de eigenaars te betreden AUB.